ایا پذیرش افغانستان در سازمان همکاری شانگهای ضرور است و موقف خاص در ساختار شانگهای به کابل چه میدهد؟ این مساله را کارشناسان ورزیده کشورهای اسیای مرکزی در میز گرد در باره مسایل امنیتی منطقه در دوشنبه مورد بحث قرار دادند. به گزارش علیم فصح الدینوف خبرنگار ما در تاجکستان در این باره توجه فرمائید.
افغانستان علاقمندی خود را نسبت به سازمان همکاری شانگهای اعلام میدارد و بر شمول در جمله اعضای این سازمان حساب میکند. ولی عامل حضور نیروهای خارجی در خاک افغانستان چانس کابل را در باره کسب عضویت کامل این سازمان در اینده نزدیک کاهش میدهد. سیاست دانان عمده تاجکستان که یکی از موسسین سازمان همکاری شانگهای محسوب میشود، به این نظر اند. تحلیگران در دوشنبه، با وجود این، به این نظرند که حتی موقف فعلی ناظر در سازمان همکاری شانگهای به این کشور امکان همکاری نزدیک در چارچوب ان را فراهم می سازد. به نظر غزال محی الدینوف امر مرکز تحقیقات جیوپولیتیکی روسیه — تاجکستان پوهنتون سلاوی در این باره توجه فرمائید:
ما گروپ تماس افغانستان — سازمان همکاری شانگهای داریم. فکر میکنم که گروپ تماس باید کار خود را برای ان تقویت نماید، تا ان تهدیدهای را به حد اضغری کاهش دهد که از افغانستان ناشی میگردند و در جمله انها ترافیک مواد مخدر و تروریزم شامل می باشند. دوم اینکه، سازمان همکاری شانگهای میتواند برای انکشاف افغانستان، با درنظرداشت موقف ناظر افغانستان، کار زیادی انجام دهد.
کارشناسان افغان نیز به عین نظر می باشند. برعلاوه این، انها معتقد اند که سازمان همکاری شانگهای میتواند در کشور شان ان نقش را بازی نماید که امریکا و متحدین ان در ناتو به ان قادر نشدند و بصورت مشخص میتواند در مناقشه ارضی با پاکستان میانجیگری نماید. زیرا یکی از وظایف سازمان همکاری شانگهای تامین امنیت سرحدات است. تحلیگران در کابل معتقدند که سازمان همکاری شانگهای میتواند تمامیت ارضی پاکستان را در بدل امتناع پاکستان از حمایت از گروه های مسلح در افغانستان تضمین نماید. به این ترتیب، سازمان همکاری شانگهای در انظار افغانان میکانیزم واقعی ثبات اوضاع در افغانستان، خاصتاً با درنظرداشت شمول پاکستان در سازمان همکاری شانگهای شمرده میشود. اضغرخیل منگل کارشناس افغان در این باره گفت:
زمانیکه یک کشور عضویت کدام سازمان کسب میکند، این کشور تعهدات معین را بر دوش میگیرد و دول دیگر ان را به رعایت این قواعد مجبور می سازد. سازمان همکاری شانگهای باید پاکستان را وادار سازد، تا این کشور از حمایت تروریستان و بنیادگرایان دست بردارد. در پاکستان فکر میکنند که در صورت ثبات انها بخش از خاک خود را از دست میدهد که میتواند به افغانستان و هند تعلق گیرد. پاکستان از همین هراس دارد. من فکر میکنم که سازمان همکاری شانگهای میتواند تمامیت ارضی پاکستان را تضمین کند.
این جالب است که اشرف غنی رئیس جمهور نو افغانستان اولتر از همه به دعوت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در باره شرکت در اجلاس سازمان همکاری شانگهای در اوفه لبیک گفت. کارشناسان اسیای مرکزی معتقدند که افغانستان میتواند در تشکیل سیستم نو امنیتی در چارچوب سازمان همکاری شانگهای نقش کلیدی بازی نماید. تحلیگران به این نظرند که افغانستان میتواند نقش حلقه اتصالی بین روسیه، چین و جمهوری های اسیای مرکزی با پاکستان و هند بازی نماید. ولی برای این کار بازهم به ثبات نیاز وجود دارد. اصغرخیل منگل افزود:
روسیه در منطقه نقش کلیدی بازی میکند. بدون روسیه و همچنان هند و پاکستان صلح و ارامش در این منطقه وجود نخواهد داشت.
در تاجکستان کشور همجوار افغانستان بصورت تصادفی امکان همکاری سازمان همکاری شانگهای با افغانستان را به هر شکل ممکن مورد بحث قرار نمی دهند. تاجکستان با افغانستان سرحد مشترک به طول 1344 کیلومتر دارد و بی ثباتی در این خطه امکانات دوشنبه را در مورد تجارت با همسایگان جنوبی محدود می سازد و سرمایه گذاران بالقوه را می ترساند.
