دوستان در هفته گذشته می خواستم در مورد افتتاع بندر چابهار صحبت نمایم ٬ اما حادثه قتل ملا اختر محمد منصور رهبر گروه تروریستی طالبان صورت گرفت ٬ مرا وادار ساخت تا روی جزیات آن با محترم وحید مژده مصاحبه نمایم ٬ که ممکن شما شنیده باشید٬ خوب به هر ترتیب چون افتتاح این بندر بزرگ اقتصادی منطقوی و فرا منطقوی یک بروژه حیاتی برای کشور ما می باشد و آرزوی دیرینه مردم افغانستان بود٬ بنا نمی توان در مورد خاموش باقی ماند.
باید یاد آور شوم که این بندر یکی از مهمترین چهارراه‌های دهلیز شمال-جنوب تجارتی جهانی است٬که ما ازشروع بحث سه کشور در عرصه یعنی از سال ۲۰۰۱ به این طرف که سال آغاز برنامه « صحبت داغ هفته» من نیز بود ٬ در مورد تبصره های متعددی داشتیم ٬ دوستان که شنونده های دایمی پروگرام من هستند ٬ ممکن بار ها شنیده باشند، حتی یگان دوستان برایم می نوشتند که آنقدر در مورد صحبت ها زیاد شده ٬ چه و قتی خواهد بود که کار این پروژه عملی گردد؟ همین بود که در سال ۲۰۰۳ مقامات دو کشور امضای موافقت نامه ساخت این بندر را نمودند٬ و ما با همه شک و شبه ها با امید به آینده می نگرسیتیم.
اولتر از همه من امضای توافق نامه آنرا به کافه ملت افغان تبریک و تهنیت می گویم و یکی از موفقیت های بزرگ کشور خود میدانم. اگر چه این پروژه سالها است که مورد تبصره ناظرین ٬منجمله خودم ازشروع اعلان اعمار آن تا به امروز قرار گرفته٬ اما امضاً آنرا تحقق یکی از وعده های رییس جمهور اشرف غنی میدانم٬ که گفته بود ٬ ما افغانستان را به نقطه اتصال راه های تجارتی مبدل می کنیم ٬ که نوید دهنده تحقق سایر پروژه های بزرگ حیاتی است و مارابه باور نزدیک می گردد.
دوستان ٬ چا بهار و یا چهار بهاریکی از شهرهای جنوب خاوری ولایت سیستان و بلوچستان ایران و یگانه بندر اقیانوسی این کشور می‌باشد که در کرانهٔ دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارد٬ این بندر قابلیت پزیرش کشتی‌های اقیانوس‌پیما را دارد و از جمله مناطق آزاد تجارتی ایران محسوب می ګردد. این بند نزدیک ترین راه بحری برای کشور های محاط به خشکه آسیای مرکزی ازجمله:افغانستان ترکمنستان، ازبکستان، تاجکستان،قرقزستان و قزاقستان است٬ که با استفاده از این بندر ضرورت عظیم در ایجاد میدان های هوایی بین المللی٬ راه های آهن ٬ سرکهای ترانسپورتی ازطریق خاک افغانستان به این کشور ٬ دیده می شود که بدون شک قابل اجرا است. ناګفته نماند که همین حالا سرک بین مرکز نیمروز و این بندر به مصرف ۱۳۵ ملیون دالر از درک سرمایه ګذاری هند احداس ګردیده و همچنان هند قرار موافقت نامه دوجانبه با ایران ۵۰۰ ملیون دالر رابرای توسعه این بندر به مصرف می رساند ٬ که بدین اساس ظرفیت آن تقریباً٬چیزی کم سه برابر بیشتر می ګردد. کار اعمار خط آن توسط ایران از این بندر تا سرحدات افغانستان با سرمایه ګذاری این کشور جریان دارد ٬ که قرار است سایر کشور های منطقه نیز در عرصه سرمایه ګذاری نمایند. خط دوم شهر هرات را به مشهد ایران متصل و از آن جا باید به سمت تركيه ادامه مییافت٬ اګر راست اش را بپرسید از سرنوشت این پروژه نتوانستم آګاهی دریافت نمایم اما علاوه بر این پروژه ها يك شهراه ترانسپورتی كه چابهار را به شهراه قندهار ـ هرات متصل مي‌كند، دو طرح ريلي نيز در دست اجرا قرار دارند. نخستين خط آهن كه هندي‌ها ساخت آن را برعهده دارند ٬بندر چابهار را به منطقه حاجي گك كه ارزش ذخاير معدني آن بين يك تا سه هزار ميليارد دالر برآورد شده است، متصل خواهد كرد.
در این موارد محترم سیف الدین سیعون استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل معلومات ارائه کردند که در لینک ذیل میتوانید بشنوید
دوستان٬ البته شما خود می دانید که توسعه اقتصادی بین کشور ها ، مواضع شانرا به هم نزدیک می سازد٬ بنآ این بندر نه تنها سه كشور افغانستان، هند و ایران را به يكديگر نزديك می سازد ٬ بلکه منطقه را در مجموع. نیازهای همه کشور ها در عرصه بسیار روشن است ٬ اگر افغانستان به نفت٬ ګاز و کالا تجارتی نياز دارد٬ و همین حالا نصف ضرورت های نفتی خود را از این کشور بدست می آورد٬ ايران به فروش نفت وګازش اش و هند علاوه به خرید نفت و ګاز به فروش كالاهاي خود به ایران افغانستان و مخصوصآ آسياي مرکزی نياز دارد. اگرچه موافقت‌نامۀ چابهار یک قرارداد تجارتی و ترانزیتی می‌باشد، اما در کنار بُعد اقتصادی برای سه کشور، بُعد سیاسی و امنیتی را نیز دارا می‌باشد. که هماهنگی کشور ها را در عرصه بیشتر می سازد. دوستان رقابت های اقتصادی بین کشور های پاکستان و هندو ستان و همچنان چین و هندوستان در بحر هند زیاد است ٬ شما خوب میدانید که چین سرمایه گذاری های هنگفت ای در بندر گوادار ایالت بلوچستان پاکستان می کند و رفع تحریمات علیه ایران٬ باعث شد تا اهمیت این بندر را برای کشور ها بلند ببرد و این همه به نفع افغانستان تمام گردد. اگر تا سال ۲۰۱۵ هند بخاطر توسعه برنامه اتومی خود مجبور بود به امریکا تن دهد و در تحریمات علیه ایران موافقت نشان دهد٬ و این امر باعث ګردیده بود تا ازسرمایه گذاری در توسعه بندر چابهار موقتآ خوداردی نماید ٬ اما امروز با رفع تحریمات علیه ایران فضای کاملآ مساعد گردیده و هند از این فرصت می خواهد استفاده اعظمی نماید و راه راهر چه زودتر بطرف آسیای مرکزی جهت فروش کالای خود هموار سازد.
افغانستان نیزبا نیازمبرم ایکه در عرصه تحقق خواسته های نیک خود در تامین مناسبا ت تجارتی با کشور های منطقه دارد٬ از این فرصت خوب استفاده می نماید و بسیار مهم است٬ تا نه تنها حاکمیت همه هوش و روان خود و ملت را متوجه جنگ و امنیت نماید ٬که بدون شک بسیار معضله عمده است ٬ اما برنامه های اقتصادی سلاح بسیار موثر ایست که باید دولت ها از آن ٬منجمله در تامین امنیت ٬استفاده نمایند٬ که بدون شک نقش تشنج را کمرنګ می سازد و کشور های منطقه را نه در حرف ٬ بلکه در عمل در تامین امنیت در افغانستان ذینفع می سازد.
