در صورت تایید شدن این طرح، در انتخابات پارلمانی پیش‌رو، حوزه‌های انتخاباتی کوچک‌تر می‌شود. پیش از این حوزه‌های انتخاباتی برای نامزدان انتخابات پارلمانی ولایت بود، اما با تایید شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی، این نامزدان نمی‌توانند از کل یک ولایت رای بدست آورند.
با تایید طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی، تمام مناطق افغانستان به 249 حوزه انتخاباتی تقسیم خواهند شد. هرچند آن طوری که برخی از آگاهان می‌گویند اجرای این طرح می‌تواند رابطه میان وکیل و موکل را در آینده بهبود بخشد، اما این طرح می‌تواند به قومی شدن انتخابات بیشتر کمک کند.
سرور دانش معاون دوم ریاست جمهوری که همزمان ریاست کمیته تدقیق و بررسی قانون انتخابات را نیز به عهده دارد، می‌گوید که طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی از نگاه حقوقی، تخنیکی، عملی و تطبیقی با موانع و چالش‌های زیادی مواجه است و اجرای در آن شرایط کنونی افغانستان نگرانی‌های زیادی ببار کرده و مشکلات فراوانی را در انتخابات آینده بوجود خواهد کرد.
معاون دوم رییس جمهور دلایلش را در مخالفت با اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی ارایه نکرده، اما به نظر می‌رسد که این طرح مشکلات موجود را بیشتر خواهد ساخت.
قومی شدن حوزه‌ها
با اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی اعضای جدید مجلس نمایندگان از طریق آرای قومی به این مجلس راه خواهند یافت. هرگاه ولایت کابل که هم اکنون 33 نماینده در مجلس نمایندگان دارد به 33 حوزه انتخاباتی تقسیم شود، نامزدان انتخابات پارلمانی تنها در حوزه‌هایی خود را ثبت نام خواهند کرد که در آن از قوم و تبار خودشان اکثریت را داشته باشند. هرچند پیش از این نیز بیشتر آرای نمایندگان قومی بوده است، اما با اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخابات، بحث قومی شدن انتخابات جدی‌تر از قبل خواهد شد. در این نوع رای‌گیری، نماینده‌ای که از ولایت کابل وارد مجلس خواهد شد، به هیچ وجه از تمام شهروندان این شهر نمایندگی کرده نمی‌تواند و تنها خود را به همان حوزه‌یی وابسته می‌داند که از آن رای بدست آورده است.
همچنین اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی با توجه به میزان ناامنی‌ها در افغانستان و تلفاتی که اعضای مجلس نمایندگان طی سال‌های اخیر داده‌اند، برخی از حوزه‌های انتخاباتی را از داشتن نماینده در مجلس محروم سازند. هرگاه نماینده یک حوزه انتخاباتی در مجلس بنابه دلایلی جان خود را از دست دهد، در این صورت این حوزه انتخاباتی از داشتن نماینده در مجلس نمایندگان محروم خواهد شد.
طی سال‌های اخیر ده‌ها عضو مجلس نمایندگان یا ترور شده و یاهم با مرگ طبیعی جان‌های خود را از دست داده‌اند. با خالی شدن چوکی آنان، نمایندگان جدید جاگزین شان نشده‌اند.
غیر عادلانه شدن انتخابات
انتخابات جنجالی پارلمانی سال 2010 تاکنون از اذهان عامه فراموش نشده و همه به یاد دارند که اعلام نتیجه شمارش آرا پس از ماه‌ها تنش با چه جنجالی همراه شد. نتیجه این انتخابات در ولایت غزنی خشم حامد کرزی رییس جمهور پیشین را برانگیخت و آن را غیرمتوازن خواند. خشم حامد کرزی ناشی از این بود که از اقوام دیگر به ویژه پشتون، هیچ نماینده‌ای موفق نشد تا به مجلس نمایندگان راه یابد. در انتخابات پارلمانی سال 2010، بدلیل ناامن بودن مناطق پشتون نشین، تمامی کسانی که موفق به راه یافتن به مجلس نمایندگان شدند مربوط به قوم هزاره بودند. در این انتخابات، طالبان مانع برگزاری انتخابات در مناطق پشتون نشین شدند اما در مناطق هزاره نشین که از امنیت بهتری برخوردار بود، مردم به صورت گسترده در انتخابات شرکت کرده و توانستند یازده نماینده را به مجلس نمایندگان بفرستند.
شاید یکی از دلایلی که حکومت افغانستان کار بالای طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی را حالا رویدست گرفته است، به منظور جلوگیری کردن از ورود نمایندگان یک قوم خاص از یک ولایت در مجلس باشد. با اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی احتمال این که نمایندگانی از تمام اقوام در مجلس نمایندگان راه‌یابند زیاد است، اما این مساله به عادلانه بودن انتخابات که همیشه روی آن تاکید شده صدمه می‌زند.
به گونه مثال اگر بازهم ولایت غزنی را در نظر بگیریم، در مناطق هزاره‌نشین مردم به صورت گسترده در انتخابات شرکت خواهند کرد و این مساله در چند انتخابات گذشته نیز به اثبات رسیده است. اما، در مناطق پشتون نشین که از امنیت لازم برخوردار نیست احتمالا شرکت مردم در انتخابات خیلی پایین خواهد بود. بنا آرای صد هزار نفر در یک حوزه انتخاباتی با آرای صد نفر در یک حوزه انتخاباتی دیگر هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌کند و از هر دو حوزه دو نفر انتخاب خواهند شد.
با این‌حال، فرض کنید که در یک حوزه انتخاباتی که صد هزار رای‌دهنده دارد پنج نفر نامزد هستند. هریک از این نامزدان در حدود بیست هزار رای بدست می‌آورند. طبیعی است که از میان این نامزدان کسی به مجلس راه می‌یابد که بیشترین آرا را بدست آورده باشد. همین طور در یک حوزه انتخاباتی دیگر که از امنیت لازم برخوردار نیست، پنج نفر نامزد هستند و در روز انتخابات در آن ده هزار رای دهنده شرکت می‌کنند. این نامزدان نیز هرکدام در حدود دو هزار رای بدست می‌آوردند و از میان شان کسی که بیشترین آرا داشته باشد به مجلس راه می‌یابد.
اگر این دو حوزه انتخاباتی را به مقایسه بگیریم، از هردو حوزه دو نفر موفق می‌شوند تا به مجلس نمایندگان راه یابند. در حوزه انتخاباتی اول که یک نفر بیست هزار رای گرفته نمی‌تواند موفق به راه یافتن به مجلس شود اما در حوزه انتخاباتی دوم که یک نفر دو هزار رای می‌گیرد به مجلس می‌رود. در این صورت می‌تواند گفت که انتخابات عادلانه بوده است؟
سرشماری و هزینه
اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی، نیازمند کار و دقت بیشتر است. در این طرح نیاز است تا رقم رای‌دهندگان در حوزه‌های انتخاباتی به صورت دقیق مشخص شوند. این کار نیازمند آن است تا پیش از تقسیم شدن حوزه‌ها، سرشماری دقیق صورت گیرد تا میزان رای‌دهندگان در یک حوزه مشخص شوند. اجرای این کار به ای زودی ممکن نیست.
همچنین در صورت اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی، هزینه برگزاری انتخابات برای نهادهای برگزار کننده بیشتر شود. در این طرح نهادهای برگزار کننده مجبورند تا برای هر حوزه برگه‌های راگیری خاص چاپ و توزیع کند.
با این‌حال، به نظر می‌رسد که روند اصلاحات انتخاباتی در افغانستان به شفاف و عادلانه بودن انتخابات پارلمانی آینده نه تنها کمکی کرده نخواهد توانست، بلکه شکاف‌های قومی را بیشتر خواهد ساخت.
با اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی اعضای جدید مجلس نمایندگان از طریق آرای قومی به این مجلس راه خواهند یافت. هرگاه ولایت کابل که هم اکنون 33 نماینده در مجلس نمایندگان دارد به 33 حوزه انتخاباتی تقسیم شود، نامزدان انتخابات پارلمانی تنها در حوزه‌هایی خود را ثبت نام خواهند کرد که در آن از قوم و تبار خودشان اکثریت را داشته باشند. هرچند پیش از این نیز بیشتر آرای نمایندگان قومی بوده است، اما با اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخابات، بحث قومی شدن انتخابات جدی‌تر از قبل خواهد شد. در این نوع رای‌گیری، نماینده‌ای که از ولایت کابل وارد مجلس خواهد شد، به هیچ وجه از تمام شهروندان این شهر نمایندگی کرده نمی‌تواند و تنها خود را به همان حوزه‌یی وابسته می‌داند که از آن رای بدست آورده است.
همچنین اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی با توجه به میزان ناامنی‌ها در افغانستان و تلفاتی که اعضای مجلس نمایندگان طی سال‌های اخیر داده‌اند، برخی از حوزه‌های انتخاباتی را از داشتن نماینده در مجلس محروم سازند. هرگاه نماینده یک حوزه انتخاباتی در مجلس بنابه دلایلی جان خود را از دست دهد، در این صورت این حوزه انتخاباتی از داشتن نماینده در مجلس نمایندگان محروم خواهد شد.
طی سال‌های اخیر ده‌ها عضو مجلس نمایندگان یا ترور شده و یاهم با مرگ طبیعی جان‌های خود را از دست داده‌اند. با خالی شدن چوکی آنان، نمایندگان جدید جاگزین شان نشده‌اند.
غیر عادلانه شدن انتخابات
انتخابات جنجالی پارلمانی سال 2010 تاکنون از اذهان عامه فراموش نشده و همه به یاد دارند که اعلام نتیجه شمارش آرا پس از ماه‌ها تنش با چه جنجالی همراه شد. نتیجه این انتخابات در ولایت غزنی خشم حامد کرزی رییس جمهور پیشین را برانگیخت و آن را غیرمتوازن خواند. خشم حامد کرزی ناشی از این بود که از اقوام دیگر به ویژه پشتون، هیچ نماینده‌ای موفق نشد تا به مجلس نمایندگان راه یابد. در انتخابات پارلمانی سال 2010، بدلیل ناامن بودن مناطق پشتون نشین، تمامی کسانی که موفق به راه یافتن به مجلس نمایندگان شدند مربوط به قوم هزاره بودند. در این انتخابات، طالبان مانع برگزاری انتخابات در مناطق پشتون نشین شدند اما در مناطق هزاره نشین که از امنیت بهتری برخوردار بود، مردم به صورت گسترده در انتخابات شرکت کرده و توانستند یازده نماینده را به مجلس نمایندگان بفرستند.
شاید یکی از دلایلی که حکومت افغانستان کار بالای طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی را حالا رویدست گرفته است، به منظور جلوگیری کردن از ورود نمایندگان یک قوم خاص از یک ولایت در مجلس باشد. با اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی احتمال این که نمایندگانی از تمام اقوام در مجلس نمایندگان راه‌یابند زیاد است، اما این مساله به عادلانه بودن انتخابات که همیشه روی آن تاکید شده صدمه می‌زند.
به گونه مثال اگر بازهم ولایت غزنی را در نظر بگیریم، در مناطق هزاره‌نشین مردم به صورت گسترده در انتخابات شرکت خواهند کرد و این مساله در چند انتخابات گذشته نیز به اثبات رسیده است. اما، در مناطق پشتون نشین که از امنیت لازم برخوردار نیست احتمالا شرکت مردم در انتخابات خیلی پایین خواهد بود. بنا آرای صد هزار نفر در یک حوزه انتخاباتی با آرای صد نفر در یک حوزه انتخاباتی دیگر هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌کند و از هر دو حوزه دو نفر انتخاب خواهند شد.
با این‌حال، فرض کنید که در یک حوزه انتخاباتی که صد هزار رای‌دهنده دارد پنج نفر نامزد هستند. هریک از این نامزدان در حدود بیست هزار رای بدست می‌آورند. طبیعی است که از میان این نامزدان کسی به مجلس راه می‌یابد که بیشترین آرا را بدست آورده باشد. همین طور در یک حوزه انتخاباتی دیگر که از امنیت لازم برخوردار نیست، پنج نفر نامزد هستند و در روز انتخابات در آن ده هزار رای دهنده شرکت می‌کنند. این نامزدان نیز هرکدام در حدود دو هزار رای بدست می‌آوردند و از میان شان کسی که بیشترین آرا داشته باشد به مجلس راه می‌یابد.
اگر این دو حوزه انتخاباتی را به مقایسه بگیریم، از هردو حوزه دو نفر موفق می‌شوند تا به مجلس نمایندگان راه یابند. در حوزه انتخاباتی اول که یک نفر بیست هزار رای گرفته نمی‌تواند موفق به راه یافتن به مجلس شود اما در حوزه انتخاباتی دوم که یک نفر دو هزار رای می‌گیرد به مجلس می‌رود. در این صورت می‌تواند گفت که انتخابات عادلانه بوده است؟
سرشماری و هزینه
اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی، نیازمند کار و دقت بیشتر است. در این طرح نیاز است تا رقم رای‌دهندگان در حوزه‌های انتخاباتی به صورت دقیق مشخص شوند. این کار نیازمند آن است تا پیش از تقسیم شدن حوزه‌ها، سرشماری دقیق صورت گیرد تا میزان رای‌دهندگان در یک حوزه مشخص شوند. اجرای این کار به ای زودی ممکن نیست.
همچنین در صورت اجرایی شدن طرح تک‌کرسی شدن حوزه‌های انتخاباتی، هزینه برگزاری انتخابات برای نهادهای برگزار کننده بیشتر شود. در این طرح نهادهای برگزار کننده مجبورند تا برای هر حوزه برگه‌های راگیری خاص چاپ و توزیع کند.
با این‌حال، به نظر می‌رسد که روند اصلاحات انتخاباتی در افغانستان به شفاف و عادلانه بودن انتخابات پارلمانی آینده نه تنها کمکی کرده نخواهد توانست، بلکه شکاف‌های قومی را بیشتر خواهد ساخت.
