چالوکا بیانی به تاریخ یازدهم اکتوبر بنابه دعوت دولت افغانستان به منظور بررسی وضعیت بی‌جاشدگان داخلی به این کشور سفر و طی ده روز گذشته با شماری از بی‌جاشدگان در ولایت‌های کابل، هرات و بلخ دیدار و گفتگو کرده است.
آقای بیانی امروز در یک نشست خبری در کابل پس از ختم بررسی‌هایش وضعیت بی‌جاشدگان داخلی را نگران‌کننده توصیف کرد و گفت در صورتی که توجه لازم و جدی به بی‌جاشدگان داخلی صورت نگیرد، اکثریت آن یعنی کودکان بدلیل محروم شدن از آموزش و پرورش به «نسل از دست‌رفته» تبدیل خواهند شد. چالوکا بیانی می‌گوید: «این مبالغه نخواهد بود که گفت یک نسل از کودکان بی‌جاشده از دست رفته خواهد بود، زیرا از تعلیم محروم می‌مانند. در حال حاضر کودکان پنجاه و هشت درصد بی‌جاشدگان را تشکیل می‌دهند.»
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشری بی‌جاشدگان داخلی همچنین نسبت به افزایش رقم بی‌جاشدگان داخلی هشدار دارد و گفت تعداد آنان در هرساعت در حال تغییر می‌باشد. او هرچند از اقدامات دولت افغانستان برای رسیدگی به بی‌جاشدگان داخلی ابراز رضایت کرد اما گفت که رسیدگی به ده‌ها هزار نفر که در نتیجه گسترش جنگ‌ها خانه‌ها و مناطق اصلی خود را ترک کرده‌اند به راهکار طولانی مدت‌تری نیاز دارد. به گفته او، اقدامات کوتاه مدت نمی‌تواند از مشکلات بی‌جاشدگان داخلی بکاهد. این مقام سازمان ملل متحد می‌گوید: «تاثیرات بالای زندگی بی‌جاشدگان داخلی بسیار وسیع است و آسیب پذیری و رنج‌هایی که آنها تحمل می‌شوند بسیار جدی می‌باشد و باید شناسایی و به صورت دوامدار توسط حکومت و شرکای داخلی و خارجی آن حل گردد. ارقام روز افزون بی‌جاشدگان نگران کننده می‌باشد. در ده ماه اول سال 2016 میلادی بیشتر از 323 هزار تن از افغان‌ها از سبب جنگ‌ها در داخل کشور بی‌جا شده‌اند. تقریبا تمام ولایات کشور از بی‌جاشدگی که از سبب جنگ به میان آمده است متاثر شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بی‌جاشدگان برای بیشتر مردم یک مشکل طولانی مدت گردیده که حکومت و شرکای بین‌المللی آن را مجبور به پاسخ‌دهی جدید، مبتکرانه و دوامدار برای آنانی که نمی‌توانند برگشت کنند، ساخته است.»
چالوکا بیانی همچنین تاکید کرد که تسریع روند بازگشت مهاجرین افغان از کشورهای ایران و پاکستان نیز فشارها بالای دولت افغانستان و نهادهای امدادی را به منظور رسیدگی به بی‌جاشدگان داخلی بیشتر کرده است. وی افزود: «تخمین زده شده است که در سال 2016 بیش از هشت‌صد هزار تن هم که شامل مهاجرین ثبت شده، ثبت ناشده و یا هم افغان‌هایی که اخراج می‌شوند و از پاکستان و ایران بازگشت کرده‌اند و نیاز به کمک و حمایت جدی و دوامدار دارند تا به محلات اصلی خود برگردند یاهم در دیگر نقاط کشور به جامعه افغانستان بی‌پیوندند. بی‌جاشدگان داخلی و همچنین برگشت‌کنندگان می‌خواهند که به ساحاتی بروند که در آنجا اعضای خانواده شان حضور دارند و یا با مردم محل روابط دارند. این وضعیت یکی ویژگی بی‌جاشدگی در افغانستان می‌باشد.»
چالوکا بیانی از روند رو به افزایش رقم بی‌جاشدگان داخلی و بازگشت اجباری مهاجرین افغان از کشورهای ایران و پاکستان به عنوان یک «بحران جدی» یاد کرد و هشدار داد که احتمالا این بحران عمیق‌تر شود. به گفته او، جنگ‌ها و خشونت‌های مسلحانه قبل از فرارسیدن زمستان و نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات احتمالا شدت بیشتری خواهد گرفت و این عوامل می‌توانند شمار بی‌جاشدگان را بیشتر از رقم موجود بالا ببرد.
گزارش ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشری بی‌جاشدگان در کنفرانس خبری امروزی خود گفت که در حال حاضر زمان آن نیست تا جامعه جهانی از افغانستان رو برگرداند. او نسبت به کم توجهی جامعه جهانی در رسیدگی به مشکلات مهاجرین و بی‌جاشدگان داخلی در افغانستان شدیدا ابراز نگرانی کرده گفت که دولت این کشور به تنهای قادر به پاسخ‌گویی در این زمینه نیست.
در همین‌حال، مارک باودن معاون فرستاده خاص سرمنشی سازمان ملل متحد در افغانستان نیز، می‌گوید که رسیدگی به مهاجرین بازگشت کننده و بی‌جاشدگان داخلی از توان دولت و نهادهای امدادی در این کشور خارج شده و در این زمینه جامعه جهانی باید توجه بیشتری کند. آقای باودن تاکید کرد که رقم بی‌جاشدگان داخلی در حال افزایش است و ممکن تا اخیر سال جاری میلادی به چهارصد هزار تن برسد. وی گفت که شماری از بی‌جاشدگان داخلی برای چند بار بی‌جا شده‌اند.
معاون فرستاده خاص سازمان ملل متحد همچنین ابراز داشت کسانی که از کشورهای ایران و پاکستان نیز برگشت می‌کنند، نیازمند توجه جدی است. به گفته مارک باودن، مهاجرین برگشت‌کننده نیز شرایط مشابه با بی‌جاشدگان داخلی خواهند داشت.
سازمان ملل متحد در اوایل ماه سپتامبر فراخوان کمک 150 میلیون دالری برای رسیدگی به بی‌جاشدگان داخلی افغانستان داده بود و به گفته مقام‌های این سازمان، تاکنون چهل درصد این پول توسط برخی از کشورهای کمک‌کننده آماده شده است. مارک باودن می‌گوید که هرچند این مبلغ برای بی‌جاشدگان داخلی درخواست شده بود، اما احتمالا از این پول برای رسیدگی به مهاجرین بازگشت کننده از ایران و پاکستان نیز به مصرف خواهد رسید.
آن طوری که آمارهای منتشر شده توسط وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان نشان می‌دهد، هم اکنون هفت میلیون و 324 هزار تن از شهروندان افغان مهاجر هستند که بخش اعظم آنان در دو کشور همسایه ایران و پاکستان زندگی می‌کنند. به گفته این وزارت، طی ماه‌های اخیر روند اخراج و بازگشت داوطلبانه مهاجرین افغان از این دو کشور تسریع بیشتری یافته و هم اکنون روزانه نزدیک به شش‌هزار و پنج‌صد نفر از ایران و پاکستان بازگشت می‌کنند.
همچنین بیش از یک میلیون نفر دیگر در حالت بی‌جاشدگی در داخل افغانستان به سر می‌برند. گسترش ناامنی‌ها و منازعات مسلحانه اخیر رقم بی‌جاشدگان داخلی را بیشتر ساخته است.
