زون غرب در سراشیبی سقوط

افزایش سرسام‌آور سرقت‌های مسلحانه و ترورهای زنجیره‌یی سربازان و منسوبین پولیس در هرات، حمله‌های متعدد به پاسگاه‌های امنیتی در بادغیس، حمایت طالبان فراهی از سوی ایران و حضور پررنگ داعش و آغاز سربازگیری این گروه از نوجوانان در غور از عمده‌ترین چالش‌های امنیتی حوزه‌ی غرب کشور محسوب می‌شوند که بر نگرانی‌های مردم این ولایات افزوده است.

به گزارش اسپوتنیک به نقل از روزنامه اطلاعات روز، هرات یکی از ولایات مهم و شاهرگ اقتصادی کشور، ولایتی که بعد از کابل- چه از نگاه اقتصادی و استراتژیک- از جملهی ولایات مهم و كليدي کشور خوانده میشود، اما با همه‌ی این شاخصه‌ها، همواره از ناحیه‌ی اختطاف و به‌خصوص در این اواخر سرقت‌های مسلحانه خود را آسیب‌پذیر نشان داده است.
بر اساس گفتههای داکتر مهدی حدید، رییس کمیتهی امنیتی شورای ولایتی هرات به اطلاعات روز، در حال حاضر دولت در ولسوالیهای شیندند، کشک کهنه و گلران، فقط در محدودهي ۳- ۵ کیلومتری مرکز این ولسوالیها حاکمیت دارد و تمامی بخش‌های دیگر آن تحت تسلطه‌ی طالبان قرار دارد.
به گفتهی آقای حدید، ولسوالی شیندند نا امن‌ترین ولسوالی هرات تلقی میگردد و از آغاز سال جاری تاکنون ۸ مورد حملهی مسلحانه به مواضع نیروهای امنیتی در این ولسوالی به ثبت رسیده است. ولسوالیهای کشک کهنه و گلران هرکدام به‌ترتیب با ۲ و سه مورد حملهی مسلحانه از سوی طالبان در ردههای بعدی قرار دارند.
بنا به گفتههای رییس کمیته‌ی امنیتی شورای ولایتی هرات به اطلاعات روز، در کنار ولسوالیهای شیندند، کشک کهنه و گلران که تحت تسلط طالبان قرار دارند، بخشهای زیادی از ولسوالیهای ادرسکن، غوریان، گذره و فارسی نیز تحت حاکمیت طالبان قرار دارند.
بنا به گفتههای این عضو شورای ولایتی هرات، دولت از آغاز سال جاری تاکنون تنها در سه ولسوالی شیندند، چشت و ادرسکن عملیات پاک‌سازی را انجام داده که این عملیات نیز به‌صورت مقطعی و کوتاه‌مدت بوده و ساحات کمی از این ولسوالیها از وجود مخالفان مسلح دولت پاک‌سازی شده است.
در همین حال عبدالاحد ولی‌زاد سخن‌گوی فرماندهی پولیس هرات به اطلاعات روز می‌گوید که ترورها و سرقت‌ها در این ولایت یک موضوع همیشگی‌ست و در این زمینه پولیس تمام اقدامات لازمه را انجام می‌دهد.
آقای ولی‌زاده پیرامون تسلط طالبان بر برخی از ولسوالی های این ولایت نیز می‌گوید: «هرات با داشتن پانزده ولسوالی و مناطق وسیع همیشه از سوی مخالفان مسلح دولت تهدید می‌شود و بیشتر مخالفان در دشت‌ها و مناطق کوهستانی این ولسوالی‌ها حضور دارند و بیشترین این گروه‌ها در مناطق دشتی شیندند و ادرسکن و قسمت‌هایی از ولسوالی چشت حضور دارند».
ولی‌زاده هرچند می‌پذیرد که دولت در سه ولسوالی شیندند،کشک کهنه وگلران فقط در مرکز این ولسوالی‌ها حضور دارد، اما از آغاز عملیات برای عقب زدن مخالفان مسلح در هفته‌های آینده خبر می‌دهد.
نبرد رقبای محلی در سایه
شدت گرفتن نبردها و افزایش سرقت‌ها و موارد اختطاف در هرات همواره یکی از مواردی تلقی می‌گردد که از سوی برخی از حلقات سازمان‌دهی شده خوانده شده ودر خیلی از موارد باعث برکناری والی و فرماندهان پولیس در این ولایت شده است.
به‌بیان محمد رفیق شهیر آگاه امور سیاسی، افزایش سرقت‌ها و ترورها از سوی برخی از حلقات در این ولایت سازمان‌دهی می‌گردد و حلقات سیاسی خود سازمان‌دهندگان قضایای ناامنی و سرقت‌های مسلحانه هستند. به گفته‌ی آقای شهیر، برخی حلقات به‌خاطر رقابت‌های سیاسی به جنگ در این ولایت دامن می‌زنند و با ایجاد باندهای سارق دست به غارت‌گری زده و در مواردی با ایجاد گروه‌های مسلح برخی از پاسگاه‌های امنیتی را در این ولایت تصرف نموده و منسوبین پولیس را نیز به قتل می‌رسانند.
به گفته‌ی این آگاه سیاسی، در ناامنی‌های هرات کشورهای همسایه و استخبارات منطقه دست ندارند بلکه قدرت‌های سیاسی در هرات به‌خاطر رقابت‌های سیاسی و رسیدن هم‌قطاران‌شان به چوکی و مقام در تلاش بدنام کردن جناح مخالف با استفاده از ناامنی‌ها در این ولایت هستند.
محمد اسماعیل‌خان فرمانده پیشین جهادی، مولوی خداداد صالح رییس شورای علمای زون غرب، کامران علیزایی رییس شورای ولایتی هرات و محمد آصف رحیمی والی این ولایت، چهار ستون اصلی قدرت در هرات محسوب می‌شوند که به گونه‌یی یا در بدنه‌ی نظام کنونی فعالیت می‌کنند یا به‌نحوی همسو با نظام کنونی قرار دارند.
اما این ستون‌های قدرت در سال‌های اخیر، همواره باهم در رقابت قرار داشته و در خیلی از موارد همدیگر را به زورگویی و فساد متهم کرده‌اند. در تازه‌ترین مورد کامران علیزایی در گفت‌وگویی با اطلاعات روز، از بی‌کفایتی و آغشته بودن با فساد محمد آصف رحیمی والی این ولایت سخن گفت و از رییس‌جمهور خواستار برکناری این والی شد.
والی هرات هم که به‌عنوان نماینده‌ی حکومت مرکزی در اداره‌ی محلی هرات است همواره از سوی برخی مقام‌ها و بزرگان هرات به سیاست نردم و دوپهلو متهم شده است و در آخرین مورد در روزهای نخست ماه رمضان امسال در تظاهراتی که از سوی شهرداری هرات و شورای شهر راه‌اندازی شد، اشتراک‌کننده‌گان این تظاهرات او را به بی‌کفایتی متهم کردند و خواهان استعفای وی شدند.
اما ستون سوم که امیر حوزه‌ی غرب کشور خوانده می‌‌شود و یکی از اعضای برجسته‌ی حزب جمعیت می‌باشد، همواره در جریانات سیاسی هرات دخیل بوده و برای حفظ قدرت خود با مولوی خداداد صالح که یکی از چهره‌های مذهبی و بانفوذ است، در جدال و کشمکش سیاسی به‌سر برده و بر اساس گفته‌های برخی از شهروندان هرات رقابت‌های سیاسی بین این افراد باعث ناامنی در هرات شده است.
صفی‌الله پژوهش یکی از شهروندان هرات به اطلاعات روز می‌گوید: «متاسفانه در هرات رقابت‌های ناسالم بین امیرصاحب اسماعیل‌خان و کامران علیزایی و مولوی خداداد اوضاع این شهر را به این حال و روز رسانده است و مردم بیچاره هم قربانی این شرایط می‌شوند و دولت بی‌کفایت هم که زورش به این‌ها نمی‌رسد. چند وقت پیش که قومندان صاحب روزی را هم برکنار کردند همین‌ها بودند که دوست نداشتند آقای روزی در هرات باشد».
طالبان مجهز به تجهیزات پیش رفته در فراه
فراه تنها ولایتی است که بیشترین تبدیلی و برکناری مقامهای امنیتی را تجربه کرده است ولی سرقت‌های مسلحانه و ترور ها در این ولایت به‌گونه‌ی چشم‌گیری وجود نداشته و بیشتر دلیل ناامنی‌ها در این ولایت دخالت‌های کشورهای همسایه گفته شده است.
جمیله امینی عضو شورای ولایتی فراه، به اطلاعات روز میگوید: بیشتر ولسوالیهای این ولایت تحت تسلط طالبان است و طالبان بر ۵ ولسوالی این ولایت از مجموع یازده ولسوالی این ولایت تسلط دارند.
به گفته‌ی وی طالبان در این ولایت با انواع و اقسام سلاح‌های پیشرفته‌ی ایرانی مجهز اند و از تمامی امکانات و ابزارآلات جنگی برخوردارند.
رییس شورای ولایتی فراه، ولسوالیهای بالابلوک، پشت کوه و فراه‌رود را از جملهی ولسوالیهايی میداند که مخالفین مسلح در آن‌ها حضور گسترده دارند و از حاکمیت دولت در آن‌ها خبری نیست.
خانم امینی دلیل ناامنی در ولایت فراه را نقش ایران و بازيهاي سياسي اين كشور میداند و بیان می‌کند که طالبان در این ولایت از سوی این کشور تمویل و تجهیز میشوند.
در همین حال فرید بختور، یک عضو شورای ولایتی فراه نیز اوضاع امنیتی در ولایت فراه را شکننده می‌خواند و از وخیم‌ترشدن اوضاع امنیتی در این ولایت خبر می‌دهد.
آقای بختور می‌گوید: «در بالابلوک، بکواه، پشت‌کوه و پشت رود هیچ‌یک از مقام‌های دولتی رفته نمی‌تواند و امنیت در این ولسوالی‌ها به‌دست طالبان است. متاسفانه این شرایط از زمان آصف ننگ والی پیشین فراه وجود دارد و دولت هم از آغاز عملیاتی خبر می ‌دهد که یا اجرا نمی‌شود و یا اگر عملیات هم می‌شود بعد از یک هفته و بیرون شدن کماندوها و ارتش، طالبان دوباره حضور می‌یابند».
با این‌حال، اقبال باهر سخن‌گوی فرماندهی پولیس فراه تهدیدات امنیتی در این ولایت را می‌پذیرد و می‌گوید که از زمان آغاز به‌کار عبدالمعروف فولاد فرمانده جدید پولیس این ولایت، امنیت در این ولایت بهتر شده ولی همچنان برخی از ولسوالی‌های این ولایت در تصرف طالبان قرار دارند.
به گفته‌ی‌ باهر، در بسیاری از نبردهای کنونی در این ولایت کشورها همسایه دست دارند و جنگجویان در این ولایت از سوی این کشورها حمایت می‌شوند.
بادغیس در آستانه‌ی سقوط
بادغیس؛ یکی از ولایات کمتر انکشاف‌یافته‌ی حوزهی غرب و جزء ولایات درجه‌سوم کشور، ولایتی که طالبان در ولسوالی‌هاي آن حضور گسترده دارند و بنا بر گفته‌های عصمت‌الله صدیقی عضو شورای ولایتی این ولایت، طالبان بر بخشهای زیادی این ولایت حاکمیت دارند و حاکمیت دولت محدود و اندک است.
عبدالله افضلی عضو شورای ولایتی بادغیس به اطلاعات روز میگوید که اوضاع امنیتی در این ولایت وخیم است و طالبان بر ساحات زیادی از این ولایت حاکمیت دارند. به‌باور این عضو شورای ولایتی، اوضاع امنیتی در بادغیس شکننده‌تر از هر زمان دیگری است و اگر مقامهای امنیتی به این ولایت توجه اساسی و جدي نکنند، امکان سقوط اکثر ولسوالی‌های آن و حتا مرکز ولایت نيز وجود دارد.
به گفتهی وی، در حال حاضر ولسوالیهای جوند، بالامرغاب و مقر در دست طالبان است و دولت فقط در مرکز این ولایت حضور دارد و در حالت دفاعی به‌سر می‌برد.
به گفته‌ی این عضو شورای ولایتی بادغیس، مقام‌های امنیتی مرکز کشور به این ولایت هیچ نوع توجهی نمی‌کنند و با این وضعیت بادغیس در آستانه‌ی سقوط قرار دارد.
این عضو شورای ولایتی خاطرنشان می‌سازد که در سفیر اخیر عبدالله عبدالله رییس اجراییه‌ی کشور به این ولایت، هرچند وعده‌های زیادی مبنی بر تامین امنیت در این ولایت داده شد اما هیچ‌یک از آن وعده‌ها عملی نشده است و این ولایت با این شرایط به‌زودی سقوط خواهد کرد.
مناطق وسیع و راه‌های صعب‌العبور همواره تردد شهروندان در بادغیس را از ولسوالی‌ها به مرکز این ولایت با مشکل روبه‌رو کرده است، اما نبود امنیت و باج‌گیری مخالفین دلیل دیگری است که باعث شده سال‌ها مردم برخی از ولسوالی به مرکز شهر سفر کرده نتوانند.
عبدالرزاق عصمت یکی از فعالین مدنی بادغیس در گفت‌وگو با اطلاعات روز از وخامت اوضاع در این ولایت خبر میدهد.
به گفتهی آقای عصمت، در جریان سال جاری ولسوالی جوند یک‌بار به‌دست طالبان سقوط کرده و در حال حاضر نیز این ولسوالی و ولسوالیهای قادس، مقر و بالامرغاب در دست طالبان است.
به گفتهی این فعال مدنی، باشندگان ولسوالی جوند بیشتر از ده سال میشود که به‌خاطر ناامنی و حضور طالبان در مسیر راه این ولسوالی به مرکز بادغیس، به مرکز ولایت سفر نکرده‌اند و اگر کسی بخواهد به مرکز بادغیس سفر داشته باشد، باید به طالبان باج بدهد! حتا مردم عادي و بي‌دفاع.
پررنگ شدن ردپای داعش در غور
به‌تازه‌گی اخباری از ولایت غور به گوش میرسد مبنی بر این‌که داعش در این ولایت از میان نوجوانان سرباز گیری می‌کند.
غلام مصطفی محسنی فرمانده امنیه‌ی این ولایت، به اطلاعات روز می‌گوید، داعش در این ولایت هر روز جان تازه‌یی میگیرد و در حال جلب‌وجذب نیرو میباشد.
آقای محسنی افزوده، فرماندهان داعش کودکانی را که به این گروه می‌پیوندند روزانه به مبلغ چهل افغانی حقوق می‌دهند.
فرمانده پولیس غور از موانع برای عملیات در این ولایت خبر می‌دهد و می‌گوید: «در حال حاضر گروه داعش در ولسوالی‌های شهرک، پسابند و تولک فعالیت دارد ولی بیشترین فعالیت این گروه در ولسوالی شهرک می‌باشد که ما برای انجام عملیات در این ولسوالی باید از کمربندهایی که گروه‌های طالبان در این مسیرها دارند عبور نماییم تا با داعش مبارزه کنیم».
فرمانده پولیس غور از مقام‌های وزارت داخله و دفاع کشور می‌خواهد که به این ولایت توجه اساسی نمایند در غیر این صورت این ولایت به مرکز اصلی داعش در افغانستان تبدیل خواهد شد.
آقای محسنی ضعف دولت، فقر اقتصادی مردم این ولایت و داشتن کوه‌های زیاد را از دلایل حضور داعش و سربازگیری این گروه در ولایت غور می‌داند.
مسئولان قانع‌اند و خاطرشان جمع
در پاسخ به وضعیت شکننده‌ی تمامی ولایات زون غرب کشور اما، فرماندهی زون ۶۰۶ انصار که بزرگ‌ترین پایگاه برای تامین امنیت این زون در چوکات وزارت امور داخله‌ی کشور می باشد از تامین امنیت در این ولایات خبر می‌دهد.
عبدالرؤوف احمدی سخن‌گوی فرماندهی زون ۶۰۶ انصار، به اطلاعات روز می‌گوید، دولت بر تمامی ولایات و ولسوالی‌های این ولایات تسلط دارد و در مناطقی که تحت تهدیدات بلند امنیتی قرار دارند به‌زودی عملیات گسترده‌یی اجرا خواهد شد.
به گفته‌ی آقای احمدی، جهت پاکسازی کامل این مناطق از وجود مخالفان، قرار است به‌زودی در ولسوالی جوند بادغیس، شیندند وگلران هرات، و بالابلوک فراه عملیات گسترده‌یی در هماهنگی با قول‌اردوی ۲۰۷ ارتش راه‌اندازی شود.
سخن‌گوی زون ۶۰۶ انصار با اشاره به موضوع حضور داعش در غور از انجام تمدیدات در این ولایت خبر می‌هد و می‌گوید که به‌زودی این مسأله در جلسه‌ی شورای امنیت در مرکز کشور به بررسی گرفته خواهد شد و پیرامون این موضوع با فرمانده زون ۶۰۶ انصار گفت‌وگو شده است.
به‌هرحال، آنچه که مشخص می‌باشد این است که در حال حاضر علی‌رغم گفته‌های مسئولان فرماندهی زون ۶۰۶ انصار، اوضاع امنیتی زون غرب کشور شکننده‌تر از همیشه است و اگر مسئولان در این زمینه توجه اساسی نکنند احتمال سقوط ولسوالی‌های بیشتر و حتا مراکز این ولایات دور از انتظار نیست.
نجیب‌الله سعادت