تیرگی بی سابقه روابط روسیه و امریکا به کجا ختم خواهد شد؟

کارشناسان روس با اشاره به تیرگی بی‌سابقه روابط مسکو و واشنگتن، پیش بینی «قطع کامل روابط دیپلماتیک» را پیش از موعد دانسته و سوریه را عاملی برای ادامه همکاری‌ها می‌دانند.

به گزارش اسپوتنیک، سایت خبری-تحلیلی «راس بالت» در تحلیلی می‌نویسد: این واقعیت که روسیه تصمیم به اخراج 755 دیپلمات آمریکایی گرفته، بحران جدی در روابط دیپلماتیک بین دو کشور محسوب می شود. چنین مسئله‌ای، حادثه عادی در تاریخ روابط بیش از بیست سال دو کشور نیست. چنین اتفاقی حتی در دوران جنگ سرد، در زمان جنگ کوریا که اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا عملا در مقابل یکدیگر ایستاده بودند و حتی در زمان بحران دریای کارائیب که عمق رویارویی دو کشور بود، هم رخ نداده است. البته مسلما در دوران موجودیت اتحاد جماهیر شوروی و در دوران بعد از فروپاشی شوروی، روابط دوجانبه دائما شاهد جنجالهای دیپلماتیک جاسوسی بود که با اخراج چند دیپلمات از دو کشور خاتمه می یافت، ولی هرگز مسئله اخراج 755 دیپلمات سابقه نداشته است.
البته لازم به یادآوری است که جنجال کنونی به تصمیم ماه دسامبر سال 2016 "باراک اوباما" رئیس جمهوری سابق آمریکا در مورد اخراج جمعی 35 دیپلمات روسی باز می گردد که مسکو در آن زمان تصمیم گرفت به آن پاسخ متقابل ندهد، برای اینکه امیدوار بود با تغییر دولت در آمریکا، روابط مسکو و واشنگتن بهبود پیدا خواهد نمود. ولی همانطور که همه دیگر می دانند، چنین اتفاقی نیفتاده است.
پاسخ مسکو در اخراج دیپلمات‌های آمریکایی غیرمتقارن نبود
"پاول شاریکوف"رئیس مرکز تحقیقات کاربردی موسسه آمریکا و کانادا در آکادمی علوم روسیه در گفتگو با خبرنگار «راس بالت» در خصوص پیش بینی توسعه روند اوضاع در روابط دو کشور یادآور شد: «تصمیم مسکو برای پاسخگویی به تصویب لایحه قانونی تحریم‌های جدید ضدروسی در کنگره آمریکا با اخراج دیپلماتهای آمریکایی را نمی توان یک "پاسخ غیرمتقارن" ارزیابی کرد. زمانی که دیپلماتهای ما (از آمریکا) اخراج شدند، این قضیه مربوط به افراد خاصی بود که به فعالیتهای غیرقانونی متهم شده بودند. اکنون نیز روسیه افراد مشخصی را تنبیه کرده است. مقامات مسکو می گوید تعدادی از دیپلماتهای آمریکایی در روسیه باید این کشور را ترک کنند. اینکه چه افرادی برای ترک روسیه انتخاب شوند هم اصلا برای ما مهم نیست. در اینجا تعداد آنها اهمیت دارد.»
این کارشناس برجسته افزوده است: «این اخراج به اتهام اقدامات جاسوسی یا غیرقانونی نیز مربوط نمی شود، این اقدام صرفا باید قاطعیت روسیه در پاسخگویی به طرف آمریکایی را نشان دهد و از این جهت کاملا کارآمد بوده و خشم بسیاری از مقامات آمریکایی را برانگیخته است. البته در حقیقت مسئله اخراج دیپلماتها تصمیم نسبتا پیچیده و عجیبی است. برای اینکه اگر همه دیپلماتهای آمریکایی اخراج می‌شدند، این اقدام به منزله قطع کامل روابط دو کشور محسوب می‌شد.»
پاول شاریکوف در عین حال معتقد است: «بسیار بعید است که واشنگتن هم در واکنش به این اقدام مسکو، مثلا اعلام کند که سفیر جدید روسیه حق ورود به خاک ایالات متحده را ندارد. برای اینکه چنین تصمیمی هم دقیقا به منزله پایان روابط دیپلماتیک دو کشور خواهد بود. هیچیک از دو طرف تمایل ندارد که کار به اینجا کشیده شود.»
ترامپ چاره‌ای جز امضای قانون تحریم‌ها ندارد
این آمریکاشناس روس تاکید کرد که دلیل تیرگی روابط دوجانبه و بحران دیپلماتیک جدید این است که «عامل روسیه» در سیاست داخلی آمریکا ارتباط آن با سیاست خارجی این کشور را از دست داده و به موضوعی برای مبارزات داخلی سیاسی تبدیل شده است. و همانطور که شاهد هستیم عواقب بسیار منفی برای روابط دو کشور هم داشته است. و همانطور که ولادیمیر پوتین به درستی گفته است، جای تاسف دارد که روابط با روسیه در اختلافات داخلی آمریکا قربانی شده است.
وی می گوید: « وضعیت کنونی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا قصد دارد لایحه قانونی جدید مربوط به تحریمها علیه روسیه را امضاء کند، گویای آن است که او این کار را انجام می دهد، نه بخاطر اینکه کاخ سفید معتقد است که روسیه باید تنبیه شود، بلکه به این دلیل که ترامپ چاره دیگری ندارد و باید با این امضاء نشان دهد که روابط با مسکو برایش مهم نیست تا بتواند به اتهامات مربوط به ارتباط با کرملین خاتمه دهد.»
سوریه، تنها اهرم فشار روسیه علیه آمریکاست
"الکساندر شومیلین" مدیر مرکز تجزیه و تحلیل مناقشات خاورمیانه در موسسه آمریکا و کانادا در آکادمی علوم روسیه نیز معتقد است، برغم آنکه دور تازه‌ای از تیرگی روابط روسیه و آمریکا آغاز شده، ولی ظاهرا این مسئله تاثیری بر همکاری‌های دو کشور در سوریه نگذاشته است و مقامات مسکو و واشنگتن، صریحا این مسئله را مورد تاکید قرار داده اند.
این کارشناس گفت: «بنابراین می توان با اطمینان گفت که همکاری‌های روسیه و آمریکا در زمینه سوریه ادامه خواهد داشت و دلیل آن هم این است که روسیه به ادامه گفتگوها در این رابطه علاقه مند است. ضمن اینکه باید یادآور شد که مسئله سوریه تنها اهرم فشار روسیه علیه ایالات متحده نیز محسوب می شود. متاسفانه اهرم فشار دیگری وجود ندارد، هرچند که روسیه در عرصه عمل سوریه کارهای زیادی می تواند انجام دهد و این اهرم فشار بسیار موثر و کارآمد است.»
شومیلین توضیح داد: « روسیه و آمریکا در عرصه سوریه، دارای تجربه همکاری مشترک موفقی هستند و اکنون به نظر می رسد که هر دو طرف ارزش بیشتری برای این مشارکت قائل هستند و این درک در مسکو حتی بیشتر از واشنگتن است. برای اینکه اگر این همکاری به ناگهان متوقف شود، دیگر نقطه تماسی با آمریکا وجود نخواهد داشت.»
به گفته وی، البته طرف آمریکایی هم اهمیت همکاری در سوریه را درک کرده است. از یک سو، تماس با طرف روسی برای اقدامات آمریکا در خاک سوریه که روی اقدامات دمشق تاثیرگذار است، ضروری است و از طرف دیگر دونالد ترامپ در مبارزات داخلی خود در ایالات متحده به وجود یک توجیه مناسب برای ادامه گفتگوها با مسکو نیاز دارد تا تماسها بین مقامات دو کشور بطور کامل قطع نشود و سوریه، برخلاف اوکراین، بهترین زمینه برای همکاری دو کشور است.
این کارشناس در رابطه با جنجال دیپلماتیک بین مسکو و واشنگتن، بعید ندانست که دولت آمریکا به چنین اقدامی روی آورده و علاوه بر 35 دیپلمات اخراجی در سال 2016، دوباره 150 دیپلمات روسی دیگر را از این کشور اخراج کند که البته مسلما حتی چنین تصمیمی، نمی تواند تاثیر اقدام مسکو را داشته باشد.