بخشی اعظم از این تلفات، ناشی از حملات انتحاری و جنگ‌های رو درو روی نیروهای مسلح مخالف دولت در نقاط مختلف کشور بوده است، بخشی از این تلفات نیز ناشی از عملیات‌های نظامی نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحدۀ امریکا بوده است.
حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری امریکا، از سال‌ها مورد اعتراض مقامات ارشد دولت افغانستان قرار داشته است. این حملات یکی از جدی‌ترین دلایل اختلافات حامد کرزی رییس‌جمهور پیشین افغانستان با امریکا بود. آقای کرزی بارها با انتقاد از این حملات، آن‌را «جنایت بزرگ بشری» و «نقض حاکمیت ملی» افغانستان خوانده است. او در یکی از آخرین سخنرانی‌هایش گفت: «این حملات نه تنها از غیرنظامیان بلکه از نظامیان افغان نیز قربانی می‌گیرد، حملات هوایی خارجی‌ها دستاوردی جز کشتار انسان‌های بیگناه و تخریب منازل مسکونی و زیرساخت‌های کشور ندارد، این حملات به تامین صلح کمک نمی‌کند و برعکس، باعث گسترش جنگ می‌شود». آقای کرزی از دولت نو افغانستان خواسته بود که اجازۀ عملیات‌هوایی هوایی را به امریکا ندهد.
وحید مژده تحلیلگر مسایل سیاسی در گفتگو با اسپوتنیک می‌گوید که نیروهای ائتلاف بارها زنان و کودکان بیگناه را مورد حملۀ هوایی قرار داده اند و مردم از این بابت بسیار نگران و ناراحت استند. آقای مژده گفت:
«در هر ولایتی که این عملیات‌ها اجرا می‌شود نیروهای خارجی گفته‌اند که تمام کسانی که کشته شده‌اند طالب بودند و غیر نظامی نبودند، برای همین اتفاق افتاده است که مردم اجساد را روی شانه‌های خود تا مراکز ولایات و ولسوالی‌ها آورده اند تا ثابت کنند که این‌ها (قربانیان) غیر نظامیان، اطفال و زنان بوده اند.»
وحید مژده باورمند است که دولت افغانستان توجهی به کشته‌شدن غیرنظامیان در این حملات نمی‌کند. او دولت افغانستان را «دست‌نشانده» می‌خواند و تصریح می‌کند:
«ما یک حکومت داریم که هر چی امریکایی‌ها بگویند، قبول می‌کنند. برای این‌ها (رهبران حکومت) مهم نیست کی در کجا کشته می‌شود. هر کس که کشته می‌شود می‌گویند طالب است.»
آقای مژده می‌گوید:
«این حرف من نیست، بعضی از اعضای پارلمان افغانستان می‌گویند که در جاهایی که داعش وجود دارد حملات هوایی صورت نمی‌گیرد و حتا در جاهایی که ما شاهد جنگ طالبان با داعش استیم، طیاره‌های امریکایی مواضع طالبان را بمباردمان می‌کنند.»
به گفتۀ آقای مژده، جنگ افغانستان، جنگ بر علیه تروریزم نیست.
«این جنگ بر علیۀ تروریزم نیست، این جنگ ابعاد مختلف دارد، امریکا به خاطر منافع خود جنگ را در افغانستان به راه انداخته است، به هیچ وجه نمی‌توانیم بگوییم که این در این جنگ صداقت وجود دارد.»
در حالی‌که گزارش UNAMA نشان می دهد که درسال 2016 عملیات های هوایی توسط نیروهای امریکایی و حکومت افغانستان، منجر به کشته شدن 250 فرد ملکی و زخمی شدن 340 تن دیگر گردیده اند و این آمار تقریباً دوبرابر آمار کشته شدگان و زخمی‌ها در سال گذشته می باشد، عزیز رفیعی، رییس مجتمع جامعۀ مدنی افغانستان به اسپوتنیک می‌گوید که تلفات ملکی یکی از بزرگ‌ترین نگرانی های جنگ افغانستان است و سبب «افزایش نفرت مردم از طرف‌های جنگ» در کشور می‌شود و ایالات متحدۀ امریکا را در زمینۀ نداشتن تعریف درست از دشمن مورد انتقاد قرار می‌دهد: «تعریف دوست و دشمن در جنگ اتهامات زیادی را به وجود می‌آورد. دولت افغانستان در هیچ استراتیژی دشمن را درست تعریف نکرده است و ایالات متحدۀ امریکا نیز دوست و دشمن را دقیق تعریف نکرده است. امریکا گاهی طالبان را دوست می‌خواند و گاهی دشمن، چنانچه آن‌ها باری اعلام کردند که طالبان دیگر برای آن‌ها یک تهدید به حساب نمی‌رود.»
آقای رفیعی می‌گوید:
«هیچ نوع قواعدی برای کاهش تلفات ملکی در نظر گرفته نشده است. طرفین جنگ باید بر اساس قوانین و موافقات بین‌المللی از جمله توافق ژنو از کشتار افراد ملکی جلوگیری کنند، اما هر دو طرف جنگ از مردم ملکی سپر می‌سازند. جنگجویان به شهرها هجوم می‌آورند و سبب کشتن مردم ملکی می‌شوند و دولت افغانستان و همپیمانان خارجی هم با مانورها سبب کشتن مردم ملکی می‌شوند.»
آقای رفیعی استراتیژی ایالات متحدۀ امریکا را برای حل معضل افغانستان کافی نمیداند:
«هیچ استراتیژی که جدا از یک استراتیژی دقیق توسعه‌یی برای افغانستان باشد، کارا نیست. افغانستان به توسعۀ متوازن و برابر نیاز دارد که بتواند در تمام کشور نحوی آرامش و سکون را به مردم وعده بدهد.»
آقای رفیعی در نظر گرفته نشدن بحث عدالت و چگونگی برخورد با کسانی که در چند دهۀ گذشته سبب کشته شدن مردم ملکی شده اند نیز از مشکلات اساسی بر سر راه موفقیت استراتیژی جنگ در افغانستان است.
نگرانی‌ها از افزایش تلفات ملکی در جریان عملیات‌های هوایی نیروهای غربی در افغانستان، انتقاد نهادهای جهانی حقوق‌بشر را نیز به همراه داشته است. در تازه‌ترین مورد دیده‌بان جهانی حقوق بشر در نامه‌یی به وزیر دفاع امریکا، از این کشور خواست تا در زمینۀ کاهش تلفات ملکی در حملات هوایی آن‌ها، دست به کار شود.
براد آدامز، رئیس بخش آسیایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر، گفته است:
«افزایش تعداد تلفات و زخمیان افراد ملکی به اثر حملات هوایی ایالات متحده در افغانستان این نگرانی‌ها را به وجود می‌آورد که طرزالعمل‌های انتخاب شده برای اجرای عملیات‌های هوایی ضعیف و ناکارآمد هستند».
اما در شرایطی که از یک‌سو گسترش فعالیت‌های شورشیان طالب و داعش از مردم افغانستان قربانی می‌گیرد و از سوی دیگر عملیات‌های هوایی نیروهای ائتلاف سبب کشته‌شدن افراد ملکی می‌شود، مردم افغانستان چه راه حلی برای رسیدن به شرایط بهتر و صلح‌آمیز دارند؟
عزیر رفیعی رییس مجتمع جامعۀ مدنی افغانستان می‌گوید:
«استراتیزی‌های کنونی با شرایط زمانی افغانستان قابل تطبیق نیست. اگر واقعاً اراده برای پایان جنگ از سوی خارجی‌ها وجود داشته باشد، آن‌ها باید نیروهای نظامی افغانستان را به طور کامل تقویت کنند. در صورتی که نیروهای مسلح افغانستان تصمیم‌گیرندۀ اصلی در عملیات‌ها نباشند هیچ امیدی به صلح در کشور وجود ندارد و استراتیژی جدید امریکا نیز، بدون استراتیژی جامع برای توسعۀ افغانستان به صلح منجر نمی‌شود.»
وحید مژده، تحلیلگر مسایل سیاسی اما، مهمترین نیاز برای رسیدن به صلح را «خروج نیروهای خارجی از افغانستان» عنوان می‌کند:
«مردم افغانستان باید خواهان خروج نیروهای خارجی از کشور شوند، به جای اعتماد به امریکا، باید مردم بر همدیگر اعتماد کنند. مردم افغانستان درگیر اختلافات قومی و هزاران اختلاف دیگر استند که خارجی‌ها مقصر به وجود آمدن این اختلاف بین مردم استند و تا زمانی که خارجی‌ها با این شرایط در کشور حضور داشته باشند، ما امید نداریم که صلح در کشور برقرار شود.»
