این منازعه 9 ساله صحنه بزرگ جنگ سرد بود و عواقب آن تا به حال بر سیستم امنیت بین المللی و ثبات منطقوی اثر میگذارد.
باوجود اینکه جنگ امریکا در افغانستان مدت بیش از 17 سال دوام دارد، فقط عملیات جنگی شوروی به منبع مغالطه ها و چیزهای غیردقیق زیاد، از فیض «کارشناسان نظامی» غرب مبدل گشته است.
خبرگزاری «سپوتنیک»، برای آن که افسانه های بسیار معمول راجع به این منازعه را افشا نماید، با دگرجنرال بوریس وسیولودوویچ گروموف، آخرین قوماندان اردوی چهلم که هسته قطعات محدود اتحاد شوروی را در افغانستان تشکیل میداد، مصاحبه انجام داده است.
افسانه I:«جنگ شوروی — افغان»
جنرال گروموف میگوید:«اولین مغالطه راجع به منازعه در نام آن پوشیده می باشد».
«مقصد از نام به اصطلاح «جنگ شوروی — افغان» اینست که منازعه خصوصیت دوجانبه داشت، بدان معنی که این رویارویی بین اتحاد شوروی و افغانستان بود و این در حقیقت نادرست است».
قوماندان میگوید که این افسانه در غرب در زمان جنگ سرد تعمیم شده بود، تا به مجاهدین که امریکا و متحدان آن از آنها حمایت میکردند، قانونیت بخشند.
«عملاً، منازعه افغانستان مقابله داخلی بین حکومت قانونی تحت رهبری حزب ملی-دموکراتیک افغانستان و مجاهدین یا دشمنان، باندهای اسلامگرایان و غیره شورشیان بود».
جنرال خاطرنشان می سازد که نباید خصوصیت پیچیده و پرتحرک منازعه را «به سیاه-سفید» برخورد بین اتحاد شوروی و افغانستان، باوجود آن، ساده ساخت که منازعه افغانستان عنصر آشکار بین المللی داشت.
به عقیده گروموف، اگر جدی گفته شود، حتی واژه «جنگ» برای تشریح منازعه افغانستان نسبت شدت پائین عملیات جنگی بجا نمی باشد.
افسانه II:«اتحاد شوروی جنگ در افغانستان را باخته است»
ممکن، مشهورترین افسانه راجع به عملیات شوروی در جمهوری دموکراتیک افغانستان این باشد که این جنگ با شکست اتحاد شوروی پایان یافت و اعتبار افغانستان را، به مثابه «قبرستان امپراطوری ها» تحکیم بخشید.
جنرال خاطرنشان می سازد:«این تشریح نهایت غیردقیق حوادث می باشد».
«اردوی نمبر 40، در نقطه اوج خود، مجموعاً 108800 نفر تشکیل میداد که آشکارا ثابت می سازد که هیچکس به فکر پیروزی کلاسیک جنگی در افغانستان نبود».
(تبصره مدیر مسوول: در زمان جنگ در ویتنام امریکا قطعات نیروهای پنج برابر بیشتر، نسبت به اردوی شماره 40 در منطقه که تقریباً پنج برابر، کمتر از افغانستان بود، مستقر ساخته بود).
گروموف خاطرنشان می سازد که ماموریت اردوی شماره 40 در جمهوری دموکراتیک افغانستان «تامین شرایط مساعد برای موجودیت و انکشاف اقتصادی حکومت حزب ملی-دموکراتیک افغانستان بود».
«آنهایی که نتیجه عملیات را از طریق منشور «پیروزی-شکست» مشاهده میکنند، خصوصیت پیچیده عملیات نظامی علیه چریکان را نمی دانند».
قوماندان اعلام داشت:«من جداً باور دارم که سربازان شوروی وظایف مطروحه را در افغانستان موفقانه اجرا میکردند».
در عین حال، حکومت قانونی تحت رهبری نجیب الله بطور موثر ارگان های امنیتی ایجاد میکرد و از برکت سیاست آشتی ملی از محبوبیت روزافزون برخوردار بود.
جنرال گروموف که مسوولیت خروج نیروهای شوروی را از افغانستان بردوش داشت، میگوید:« در لحظه خروج ما، حکومت توان حفظ مستقلانه نظم در جمهوری دموکراتیک افغانستان به شرط داشت که دریافت حمایت مالی و اقتصادی از جانب اتحاد شوروی ادامه خواهد یافت».
گروموف در پاسخ به این سوال که چرا حکومت نجیب الله در نهایت امر از طرف مجاهدین سقوط داده شد، اظهار داشت که در آن زمان خود اتحاد شوروی از هم فروپاشید و مشی سیاست خارجی رهبری روسیه نوین حمایت مالی از نجیب الله را مستثنی می ساخت.
اسناد محرم منتشرشده CIA نیز تائید میکنند که مجاهدین نمی توانستند حکومت قانونی را سقوط دهند، اگر اتحاد شوروی کمک مالی را ادامه میداد.
افسانه III: «زورگویی، زورگویی، هیچ چیز، به غیر از زورگویی»
قوماندان همچنان یک افسانه دیگر راجع به عملیات شوروی در افغانستان که در آن گفته میشود که سربازان و افسران شوروی عملیات را «با بی رحمی لجام گسیخته» علیه باشندگان افغانستان انجام میدادند، افشا ساخت.
قصه ها راجع به «سربازان بی رحم شوروی» را آنهایی سنجیده بودند، کسانی که از مجاهدین حمایت میکردند و جهت افزایش تمویل مالی و قانونیت سیاسی آنها تلاش می ورزیدند.
«بطور مثال، فقط در سال 1982، اردوی شماره 40 به تعداد 127 عملیات مدنی راه اندازی نمود که شامل ترمیم منازل، اعمار راه ها، توزیع مواد غذایی و دارو به باشندگان محلی و همچنان برگزاری مراسم فرهنگی بودند».
«و این اردو بود! در عین زمان، در جمهوری دموکراتیک افغانستان تعداد بسیار زیادی متخصصین ملکی، مشاوران اقتصادی و دسته های کمسومول… گماشته شده بودند».
قوماندان میگوید که اعلامیه ها راجع به اینکه اتحاد شوروی «تاکتیک زمین سوخته» را در افغانستان بکار می برد «مطلقاً غیرمسلکی» می باشند.
«هر افسر که کدام وقتی در عملیات مبارزه با شورشیان شرکت ورزیده باشد، میداند که مناسبات حسنه با باشندگان محلی برای پیروزی فعالیت های اجتماعی — سیاسی و تعداد کم تلفات که اولویت عمده شمرده میشود، اهمیت بسیار زیاد دارد».
جنرال گروموف که به پاس خدمت در افغانستان لقب قهرمان اتحاد شوروی دریافت کرده، میگوید:«ما حتی توانستیم با برخی دشمنان ما، مانند مرحوم احمدشاه مسعود، به منظور تامین امنیت خروج سربازان خود منسبات برقرار نمائیم».
افسانه IV: «این کار را امریکایان بهتر انجام میدهند»
جنرال بر ادامه جنک امریکا در افغانستان تبصره نمود و این افسانه را افشا ساخت که امریکایان هرچه بیشتر موفق هستند و به برخی «تفاوت های قابل ملاحظه بین عملیات (ما) و آنچه که ایالات متحده پیش می برند، اشاره نمود».
جنرال گروموف میگوید، «اول اینکه، ما بازهم به قول خود وفا کردیم و واقعاً هم از افغانستان خارج شدیم، طوریکه ما وعده داده بودیم، در حال که ایالات متحده امریکا حضور در این کشور را حتی بعد از «خروج» اعلام شده در سال 2014 ادامه میهدند».
جنرال همچنان تفاوت ها بین برخورد اوپراتیفی اردوی شوروی و نظامیان امریکایی که در افغانستان اینک برای مدت زمان تقریباً 17 سال گیرمانده، توضیح نمود.
گروموف میگوید:« در زمان استقرار ما در جمهوری دموکراتیک افغانستان، اردوی شماره 40 بخش اعظم خاک افغانستان را کنترول میکرد و مجاهدین را به فعالیت های زیرزمینی مجبور ساخته بود، به خاطریکه آنها قدرت واقعی در کشور نداشتند».
این تضاد شدید با گزارش اخیر BBC دارد که در آن اعلام شده که طالبان در حال حاضر 70% خاک افغانستان را یا بطور کامل کنترول میکنند و یا در آن آزادانه فعالیت میکنند.
قوماندان افزود:« با تفاوت از امریکایان که به باقی ماندن در پایگاه های خود تمایل دارند، سربازان شوروی در تمام کشور، هم در شهرهای بزرگ و هم در دهات و قریه جات کوچک مستقر شده بودند».
«این کار امکان کنترول نمودن موثر اراضی و برقراری مناسبات با باشندگان را فراهم ساخته بود».
گروموف همچنان خاطرنشان ساخت که به تفاوت از امریکا، اتحاد شوروی جهت تحمیل سیستم سیاسی و اقتصادی خود بر افغانستان تلاش نمی ورزید، چون حضور آن در کشور در نوبه اول «از منافع پرگماتیک جیوپولیتیکی، به ویژه امنیتی ناشی میشد، نه از ایدیولوژی».
«اردوی شماره 40 در واقعیت امر، با اجرانمودن اهداف خود بر پیشرفت قابل ملاحظه در افغانستان دست یافته بود که در صورت ادامه می یافتند، اگر تغییرات بزرگ جیوپولیتیکی، منجمله، فروپاشی اتحاد شوروی رخ نمی داد».
گروموف در اخیر گفت:«من صادقانه بر آن افتخار میکنم که افتخار رهبری سربازان ما که با شایستگی آزمون های بسیار زیادی در سرزمین افغانستان پشت سر گذاشتند، نصیب من شد و من از خدمت آنها سپاسگذارم»
دگرجنرال بوریس وسیولودوویچ گروموف در افغانستان بیش از پنج سال سپری کرده، لقب قهرمان اتحاد شوروی را به پاس خدمت او در جمهوری دموکراتیک افغانستان دریافت داشته؛ بعداً او به صفت والی ولایت مسکو ایفای وطیفه نموده و رهبری بزرگترین سازمان سابقه داران جنگ در روسیه، برادری رزمی، بر دوش دارد.
