ایمی فیریس-روتمن ((Amie Ferri-Rotman و میسی رایان (Missy Ryan)در مقاله منتشره در نشریه « The Washington Post »، چاپ امریکا می نویسند، روسیه روابط خود را با طالبان توسعه می بخشد، تا نفوذ خود را در افغانستان بعد از گذشت 30 سال پس از شکست شرم آور مسکو تقویت نماید که یکی از عوامل بود که فروپاشی اتحاد شوروی را تسریع کرد.
روابط روسیه با افراد مسلح توجه را بخود جلب نموده و از جانب یک عده زمان مورد انتقاد قرار گرفت، وقتیکه کرملین نمایندگان «طالبان» را به مسکو جهت ملاقات در سپتمبر دعوت نمود. این دعوت — در هر صورت، برای موقت — بعد از آن لغو شد، وقتیکه حکومت افغانستان اعتراض کرد و اعلام داشت که باید نقش عمده را در هرنوع مذاکرات بازی نماید.
کرملین جهت احیای مواضع خود در افغانستان تلاش می ورزد و اقدامات را به این منظور اتخاذ میکند که در جمله آنها تماس های محتاطانه با رهبران طالبان و تمرکز نیرو و وسایل در نزدیک سرحد شمالی افغانستان شامل می باشند.
مسکو همچنان جهت بازگرداندن نقش میانجی سعی می ورزد و مذاکرات محرمانه با امریکا، ایران، پاکستان، هند و چین انجام میدهد و برای آن تلاش می ورزد، تا هر وریانت ختم منازعه با منافع روسیه مطابقت داشته باشد.
به عقیده تحلیلگران، این بخش استراتژی است که هدف آن دفاع از جناح جنوبی روسیه از خطر ظهور «دولت اسلامی» در آسیای مرکزی و اتخاذ اقدامات در صورت خروج ممکن شدید امریکا از افغانستان پس از 17 سال جنگ می باشد.
مانورهای هدفمند روسیه سرمایه گذاری نسبتاً محقر سیاسی پیشبینی میکند که مفاد زیادی به بار خواهد آورد، چون مسکو جهت تحکیم وزن بین المللی خود تلاش می ورزد. ارتیمی کالینوفسکی، متخصص در باره تاریخ آسیای مرکزی از پوهنتون امستردام میگوید:« حمایت ناچیز از طالبان — این بیمه برای آینده است».
جنرال جان نیکولسون-جوان (John Nicholson Jr.) که چندی قابل از مقام قوماندانی نیروهای امریکا و ناتو در افغانستان استعفا داد، اعلام داشت که مسکو سعی می ورزد بین امریکا و شرکای آن در ایتلاف شکاف ایجاد کند.
او در مصاحبه اخیر خود گفت:« ما میدانیم که روسیه سعی می ورزد دستاوردهای نظامی ما و موفقیت های چندین ساله در افغانستان را برهم زند و شرکا را در مورد ثبات در افغانستان با تردید مواجه سازند».
چون روسیه مواضع خود را تحکیم نمود، نیکلسون و ماموران بلند پایه دیگر امریکایی اعلامیه های بی اساس، ولی تاکیدی در این باره ایراد میکنند که کرملین به طالبان سلاح خودکار ارسال میدارد یا، حد اقل، به صدور سلاح روسی به جنگجویان از آسیای مرکزی با تحمل برخورد میکند. روسیه این اتهامات را رد میکند.
نمایندگان مقامات امریکایی تردید دارند که مسکو جهت کمک به پیروزی افراد مسلح، وارثان مجاهدین، اعضای گروه های مسلح که در سال های 1980 بر ضد اتحاد شوروی می جنگیدند، تلاش می ورزد. در واقع، به گفته ماموران، روسیه جهت تحکیم مواضع خود، بدون اینکه امریکا را تحریک کند، تلاش می ورزد — و با ارسال چند صندوق حاوی ماشیندارهای کلاشنیکوف میتوانند ملاقات های را ساماندهی نمایند و مناسبات برقرار کنند، بدون آنکه وضع را در میدان نبرد تغییر دهد.
بازگشت روسیه در زمینه آن صورت میگیرد، وقتیکه اداره ترامپ به هر وسیله ممکن جهت به عقب برگشتاندن پروسه دوامدار احیای طالبان و احیای مواضع طالبان و وادارساختن افراد مسلح به معامله گری تلاش می ورزد. اگرچه ماموریت های بزرگ مقیاس نظامی به نیروهای افغان در مورد دفاع از محلات مسکونی کمک میکرد، مناطق قابل ملاحظه برای آنها نواحی ممنوعه باقی می مانند.
در ماه اگست افراد مسلح موقتاً یکی از مراکز بزرگ ولایتی را تصرف کردند و بدینوسیله ضعف سلطه حکومت افغانستان را بر کشور نشان داد.
در این زمینه نمایندگان حکومت امریکا هراس دارند که مداخله کرملین میتواند کار در باره مذاکرات صلح را پیچیده تر و حتی تخریب خواهد کرد و به افراد مسلح امکانات نو کسب حمایت فراهم خواهد ساخت و بدینوسیله اشتیاق آنها را برای عقد معامله کاهش خواهد داد. یک مامور بلند پایه اداره ترامپ که به شرط فاش نه شدن نام اش در مورد بحث روی این مساله موافقه کرد، گفت:« طالبان باید احساس کنند که روسیه بر انجام مذاکرات پافشاری میکند، نباید طالبان از برکت حمایت از جانب حامی نو از خود جسارات نشان دهد. پرابلم در همین نهفته می باشد».
تلاش های روسیه جهت برقراری مناسبات با طالبان — این تغییر شدید حیرت انگیز موضعگیری 30 سال پس از آن است — که اردوی شوروی در جنگ افغانستان شکست خورد.
وقتیکه بعد از اعمال تروریستی که در 11 سپتمبر سال 2001 رخ دادند، امریکا و دیگر کشورهای ایتلافی ناتو به افغانستان نیروی وارد کردند، مسکو از ایتلاف در مبارزه با «القاعده» و باداران طالب آن پشتیبانی کرد. اما با مرور سال ها روسیه از ماموریت امریکا ناامید شد. ایالات متحده، ظاهراً، تمام اشتباهات اتحاد شوروی — مانند از دست دادن حمایت باشندگان محلی نسبت واردآوردن ضربات هوایی، را تکرار میکردند و آنها در عین حال، اشتباهات خودی را نیز مرتکب شدند.
مقامات مسکو از این نگران اند که امریکا در پهلوی آنها پایگاه های نظامی خود را ایجاد خواهد کرد. نظر آنها بعد از آن تغییر کرد که رئیس جمهور بارک اوباما که در دوران زمامداری او در سال 2011 که تعداد سربازان امریکایی در افغانستان به 100 هزار نفر رسیده بود، قاطعانه اعلام داشت که نیروهای امریکایی را به حد اصغری کاهش خواهد داد. اشتباهات نیروهای محلی راساً بعد از آن آشکار گردیدند، وقتیکه در سال 2014 نیروهای امریکایی رسماً پیشبرد عملیات جنگی را متوقف ساختند. در سپتمبر سال 2015 افراد مسلح شهر قندوز را در شمال افغانستان تصرف کردند. سقوط این شهر بزرگ برای اولین بار بعد از سال 2001، ضعف و ناپایداری حاکمیت را در کابل نشان داد. جیمس شیوملین (James Schwemlein)، مامور اسبق وزارت خارجه امریکا میگوید:« مفکوره گذار تصور کشورهای همجوار افغانستان را در باره نقش امریکا تغییر داد».
در همین سال گروه های افراد مسلح که در سراسر افغانستان پراگنده می باشند، وفاداری خود را به گروه «دولت اسلامی»، سازمان تروریستی داعش که خاک عراق و سوریه را اشغال کرده بود، اعلام داشتند. گروه «دولت اسلامی» به تفاوت از طالبان که فقط کنترول بر خاک افغانستان را به مثابه هدف در برابر خود قرارداده، عظمت طلبی به مقیاس بین المللی دارد. این گروه هزاران تن از باشندگان مسلمان آسیای مرکزی را استخدام کرده است.
کیمیرون مونتیر (Cameron Munter)، سفیر سابق امریکا در پاکستان که حالا در جروبحث ها با روسان که به افغانستان علاقمندی دارند، شرکت می ورزد، گفت که کمپاین نفوذ مسکو در اساس خود قابل احترام بود.
او گفت:« آنها عقیده دارند که آنها را در سال 1991 توهین کردند و آنها میخواهند به دور میز مذاکرات برگردند. آنها خواستار عدالت اند و مفکوره در باره افغانستان را پیشنهاد خواهند کرد».
فرانتس کلیتسیویچ عضور شورای فراسیون روسیه گفت:« نفود داعش عمده تاً از برکت ادارات استخباراتی امریکا در افغانستان افزایش می یابد. آنها در آسیای مرکزی بی نظمی ایجاد میکنند و این فشار عظیم را بر روسیه وارد می سازد».
به گفته مامور بلندپایه امریکایی، روسان به افراد مسلح طالبان و همچنان قوماندانان جبهه و دیگر گروه ها، مقدار محدود ماشیندارهای کلاشنیکوف ارسال میدارد، تا تشریک مساعی با آنها را آسانتر سازد.
نیکلسون در مصاحبه اخیر در کابل گفت:« زماینکه من دو سال قبل به اینجا آمده بودم، ما فعالیت های با چنین مقیاس را نه دیده بودیم».
طوریکه جیمس دوبینس (James Dobbins)، دیپلومات اسبق بلندپایه امریکا میگوید، روسان به واشنگتن تفهیم میکنند که « سروکار داشتن با آنها هنوز هم پیچیده تر خواهد بود، اگر آنها بخواهند، پس نباید کار را به افراطیت کشاند».
از زمان به قدرت رسیدن ترامپ ماموران امریکایی و روسی چند بار باهم ملاقات کرده، تا موضوع افغانستان را مورد بحث قرار دهند، ولی واشنگتن از شرکت در مذاکرات پیشنهادی مسکو در ماه سپتمبر با طالبان امتناع ورزید.
لوریل میلیر که تا سال گذشته در مقام فرستاده ویژه امریکا در باره افغانستان ایفای وظیفه میکرد، اعلام داشت که روسیه و دیگر کشورهای که در مذاکرات شرکت میکنند که به ابتکار دیپلوات روسی برگزار میگردند، در دورنمای درازمدت نقش مرکزی در تحکیم ثبات — یا تخریب آن — بازی خواهند کرد.
او گفت:« گمان نمی رود که ایالات متحده بر اهداف خود به علت موانع از جانب این کشورها در افغانستان دست خواهد یافت. نباید فراموش کرد که افغانستان در مجاورت با آنها قرار دارد».
