نشست صلح افغانستان در مسکو
وزارت امور خارجه روسیه در اواخر ماه اگست ۲۰۱۸ اعلام کرد که روسیه بخاطر پیدا کردن راه حل بحران افغانستان دومین نشست بین المللی صلح افغانستان را به تاریخ ۴ سپتمبر در مسکو برگزار خواهد کرد.
به گفته وزارت امور خارجه روسیه، برای اشتراک در این کنفرانس از افغانستان، کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگ جهانی به شمول امریکا و همچنان از دفتر طالبان در قطر دعوت به عمل آمده است.
افغانستان و ایالات متحده اعلام کردند که در این نشست اشتراک نخواهند کرد.
پس از مدتی ارگ ریاست جمهوری با نشر خبرنامه‌ای از تماس تلیفونی رئیس جمهور غنی با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه خبر داد و گفت که نشست صلح افغانستان در مسکو تا زمان نامعلومی به تعویق افتاده است.
در خبرنامه آمده است: «رئیس جمهور غنی با تشکر از تلاش‌های کشور روسیه برای تامین صلح و ثبات در افغانستان، به وزیر امور خارجه روسیه خاطر نشان ساخته است که موثریت این نشست در صورت آمادگی کامل هر دو کشور (افغانستان و روسیه)، بیشتر خواهد بود، لذا بهتر است تا این نشست به تعویق افتاده و در آینده با اشتراک و میزبانی هر دو کشور برگزار شود.»
پس از تماس تلیفونی رئیس جمهور غنی و وزیر امور خارجه روسیه، وزارت امور خارجه افغانستان هیئتی را برای بحث در مورد نشست مسکو، به روسیه فرستاد. مذاکرات میان مقامات افغان و روس در مورد تعیین تاریخ نشست صلح افغانستان در مسکو بدون نتیجه به پایان رسید.
سرانجام وزارت امور خارجه روسیه ۳ نوامبر ۲۰۱۸ (۱۲ عقرب ۱۳۹۷) اعلام کرد که نشست بین المللی صلح افغانستان در مسکو در سطح معاونین وزارت های امور خارجه و نماینده‌های ویژه بتاریخ ۹ نوامبر برگزار خواهد کرد.
روز جمعه (۱۸ عقرب ۱۳۹۷) مسکو میزبان نشستی در مورد صلح افغانستان با حضور نمایندگان برخی از کشورهای منطقه، شورای عالی صلح افغانستان و گروه طالبان بود.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه با افتتاح نشست مسکو اظهار داشت روسیه امیدوار است از طریق تلاش‌های مشترک صفحه جدیدی در تاریخ افغانستان بگشاید.
حکومت افغانستان اعلام کرده که در این نشست حضور رسمی ندارد و شورای عالی صلح به عنوان نهاد مستقل تصمیم به شرکت در این نشست گرفته است.
نمایندگان طالبان در این نشست گفتند که این گروه حکومت فعلی افغانستان را به رسمیت نمیشناسد و با نمایندگان این حکومت مذاکره نمیکند. افزون براین آنها بار دیگر تاکید کردند که شرط اساسی آنها برای نشستن بر سر میز مذاکره، خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان میباشد.
در اواخر ماه جنوری ۲۰۱۹، اتحادیه افغانهای مقیم روسیه اعلام کرد که چهره‌های تاثیرگذار جامعه افغانی و نمایندگان طالبان را برای اشتراک در نشست بزرگ بین‌الافغانی به مسکو دعوت نموده است.
به باور این اتحادیه نشست بین الافغانی در مسکو میتواند جناح‌های درگیر در افغانستان را نزدیک بسازد.
نشست بین‌الافغانی با حضور نمایندگان گروه طالبان و سیاسیون افغانستان منجمله حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان به میزبانی اتحادیه افغانهای مقیم روسیه، ۵ فبروری در شهر مسکو برگزار شد و دو روز دوام داشت.
هر چند اشتراک کنندگان نشست بین‌الافغانی در مسکو، این ابتکار را گام مهم در روند صلح افغانستان عنوان کردند اما حکومت افغانستان میگوید که این نشست مذاکرات صلح نه بلکه یک بحث سیاسی و علمی در مورد صلح بود و اعلامیه این نشست نتیجه اجرایی در مورد صلح ندارد.
شاه حسین مرتضوی، معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان: «جلسه برخی از سیاسون افغان با طالبان که به دعوت فدراتیف روسیه در شهر مسکو برگزار شد، مذاکرات صلح نه بلکه یک بحث سیاسی و علمی در رابطه به صلح بود و اعلامیه که در پایان این جلسه به نشر رسید، خلاصه بحث‌های دو روزه جلسه متذکره میباشد و نتیجه اجرایوی درمورد صلح ندارد».
گفتنی است، در قطعنامه مشترک که از سوی اشتراک کنندگان نشست بین‌الافغانی در مسکو تصویب و منتشر گردیده، تاکید شده است که به هدف پیشبرد روند صلح در افغانستان و ایجاد فضای اعتمادسازی، نیروهای بین‌المللی از افغانستان باید به گونه کامل خارج شوند و نامهای سران گروه طالبان از فهرست سیاه سازمان ملل متحد بیرون شود.
حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان در مورد موثریت نشست بین‌الافغانی در روند صلح افغانستان چنین اظهار نظر کرد: « صلح آرزوی دیرینه ما — مردم افغانستان — است. از مردم و حکومت روسیه برای اینکه زمینه ملاقات و با هم جمع شدن مردم افغانستان در مسکو را مهیا ساختند، بسیار تشکری میکنم. برای ما جای افتخار است که در روسیه — کشور عظیم جهان و همسایه نزدیک افغانستان با هم یکجا شدیم و اولین نشست بزرگ افغان‌ها در این کشور که در آن نمایندگان تحریک اسلامی طالبان و سایر ملت افغانستان اشتراک داشتند، صورت گرفت. نتایج نشست دو روزه ما بسیار بالاتر از توقع ما بود. امیدوار هستیم نشست مسکو و نتایج بدست آمده در این نشست بالاخره به مردم افغانستان صلح، حاکمیت ملی و کشور مترقی و به پای ایستاده را به ارمغان بیاورد.»
مذاکرات مستقیم ایالات متحده با گروه طالبان
طوریکه ذکر شد، ایالات متحده و متحدین‌اش پس از سال ها جنگ در افغانستان پذیرفتند که بحران این کشور راه حل نظامی ندارد.
ایالات متحده برای پایان جنگ افغانستان، که سالانه ۴۵ میلیارد دالر هزینه دارد، گفتگوهای مستقیم با طالبان را آغاز نمودند و زلمی خلیلزاد، سیاستمدار امریکایی افغانی الاصل را که در نشست نخست بن در مورد افغانستان (سال ۲۰۰۱) نقش پر رنگی داشت، را به عنوان نماینده ویژه این کشور در امور صلح افغانستان تعیین نمود.
۲۳ نوامبر ۲۰۱۸، دونالد ترامپ پس از فرستادن پیامی به عساکر امریکایی مستقر در افغانستان به مناسبت روز «شکرگزاری»، ضمن اینکه از گفتگو میان امریکا و طالبان خبر داد، افزود که فکر میکند مردم افغانستان از جنگ خسته شده اند.
ترامپ: «ما راجع به صلح گفتگو میکنیم و خواهیم دید که نتیجه میدهد یا نه. مذاکرات ما جریان دارد. نمیدانم که این مذاکرات موفقیت‌آمیز خواهد بود یا نه، احتمالاَ نخواهد بود. کی میداند؟ شاید [موفقیت‌آمیز] باشد و شاید هم نباشد.»
طی ۶ ماه گذشته پنچ دور مذاکرات میان نمایندگان ایالات متحده و گروه طالبان بدون اشتراک نماینده حکومت افغانستان در امارات متحده عربی و قطر برگزار شده است.
هرچند واشنگتن میگوید که مذاکرات با گروه طالبان برای زمینه‌سازی مذاکرات مستقیم حکومت افغانستان با این گروه انجام میشوند، اما نمایندگان طالبان بارها اعلام کرده‌اند که حکومت فعلی افغانستان حکومت دست‌نشانده امریکا است و این گروه نیاز به مذاکره با آن را احساس نمیکند.
با این حال، زلمی خلیلزاد در اواخر ماه دسمبر سال گذشته و یک روز پس از دیدار با نمایندگان گروه طالبان در ابوظبی اعلام کرد که طالبان پذیرفته‌اند که بحران افغانستان از راه نظامی حل نمیشود و برای پایان مناقشه باید راه های سیاسی جستجو شوند.
خلیلزاد: «طالبان میگویند که راه حل نظامی وجود ندارد، ما شما را شکست داده نمیتوانیم و باید بنشینیم؛ اول با امریکا و بعد با حکومت افغانستان مشکل را حل بکنیم.»
حکومت افغانستان به رهبری اشرف غنی، بارها از عدم حضور نماینده حکومت در مذاکرات امریکا و طالبان انتقاد نموده و گفته است که ابتکار و رهبری گفتگوهای صلح افغانستان باید به دست افغان ها باشد.
رئیس جمهور غنی ۸ دلو ۱۳۹۷ طی بیانیه‌ای خطاب به ملت افغانستان، ضمن ارائه توضیحات در مورد مذاکرات صلح با طالبان، اظهار داشت که این گروه در حال حاضر دو گزینه دارند: یا اینکه در پروسه صلح شرکت نموده و با مردم افغانستان یکجا شوند و یا هم همانند گذشته به عنوان یک ابزار در دست کشورهای بیگانه قرار گیرند.
رئیس جمهور غنی میگوید که وی از خطرات احتمالی صلح آگاهی دارد و نباید در گفتگوهای صلح، اشتباه حکومت داکتر نجیب الله تکرار شود.
غنی: «ما بخاطری به تدبیر تاکید میکنیم که از تجربه زمان داکتر نجیب الله آگاهی داریم، ما همه میدانیم که او چگونه فریب داده شد، سازمان ملل متحد به وی تضمین تامین صلح داده بود؛ اما متاسفانه به فاجعه انجامید.»
چندی پیش (۲۱ حوت ۱۳۹۷) پنجمین دور مذاکرات بین نمایندگان ایالات متحده و گروه طالبان در شهر دوحه پس از ۱۶ روز پایان یافت.
منابع نزدیک به گروه طالبان اعلام کردند که دو طرف پس از گفتگوها‌پی هم در شهر دوحه، پایتخت قطر درباره مبارزه با هراس‌افگنی و خروج نیروهای امریکایی از افغانستان توافق نموده اند. افزون بر این گروه طالبان در جریان این مذاکرات توافق کرده است که هرنوع ارتباط با گروه‌های تروریستی به شمول القاعده را قطع میکند.
به گفته آنها توافق‌نامه میان امریکا و طالبان به دو زبان (انگلیسی و پشتو) تحریر یافته و قرار است در دور بعدی مذاکرات، که قرار است در اواخر ماه مارچ سال روان میلادی برگزار شود، به امضا برسد.
پیش از این مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا ضمن ستایش از تلاش‌های زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه ایالات متحده در امور صلح افغانستان اعلام کرد که در آینده نزدیک برای اشتراک در مذاکرات با طالبان و کمک در پیشبرد روند صلح افغانستان، به شهر دوحه، پایتخت قطر سفر خواهد کرد.
پمپئو: «من امیدوارم که خلیلزاد به پیشرفت‌هایی دست یابد و من تا چند هفته دیگر به آنجا خواهم رفت تا خودم نیز در پیشبرد این روند کمک کنم.»
