ولی اوضاع در جون سال 1959، وقتیکه ایوب خان به امریکا اجازه استفاده از پایگاه هوایی در پیشاور داد، طوری دیگر بود. در بدل امریکایان او را بازی دادند و از آنجا طیاره اکتشافی را به اتحاد شوروی، بدون آنکه به مقامات محلی اطلاع دهند، اعزام کردند. روسیه طیاره اکتشافی امریکا را در آنجا سقوط داد، با تاسف، قصور به خاطر اعزام طیاره را بر دوش پاکستان گذاشتند، چون طیاره از این کشور پرواز نموده بود. در نتیجه روسیه بر ضد پاکستان تحریک گردید و در نتیجه اتحاد شوروی از اسلام آباد هنگام منازعه هند-پاکستان در سال 1971 انتقام گرفت.
هند بطور کامل از منازعه در اگست سال 1971 استفاده کرد و با اتحاد شوروی قرارداد راجع به دوستی به خاطر صلح و همکاری امضا نمود که مسکو را به حمایت از دهلی نو مکلف می ساخت. کمک های بعدی اتحاد شوروی به هند به شکل تسلیحات و مساعدت های مالی مناسبات بین پاکستان و روسیه را هرچه بیشتر تیره تر ساختند. روسیه علت برای روگردانی از پاکستان داشت و هند از این وضع استفاده کرد و پاکستان تجزیه شد. اتحاد شوروی نه تنها از ایجاد بنگله دیش حمایت کرد، بلکه فیصله نامه پاکستان در سازمان ملل متحد برخلاف جداشدن قسمت شرقی کشور را ویتو کرد.
دوست به اصطلاح بهتر پاکستان ایالات متحده به حیله گری دیپلوماتیک متوسل شدند. امریکایان، احتمالاً، از پاکستان در مقابل اتحاد شوروی و هند حمایت میکردند، آنها بحریه نمبر هفت خود را به خلیج بنگال اعزم کردند، تا تهدید را برای هند و حمایت ظاهری از پاکستان ایجاد کنند. اما ایالات متحده در عین حال از بحریه نمبر هفت خود که میتوانست از جدایی پاکستان شرقی جلوگیری نماید، استفاده نکردند. طوریکه معمولاً رخ میدهد، امریکایان به کمک جدایی بنگله دیش میخواستند یک منازعه دایمی بین هند و پاکستان ایجاد کنند. این را میتوان اولین مورد خیانت از جانب ایالات متحده محسوب نمود. ما به خاطر در اختیارقراردادن پایگاه هوایی بهای بزرگ پراختیم.
بعداً، در سال 1979، وقتیکه اتحاد شوروی قصد اشغال نمودن افغانستان داشت، پاکستان یک اشتباه دیگر مرتکب شد و به ایالات متحده در مبارزه علیه اتحاد شوروی که میخواست افغانستان را تصرف نماید، کمک مینمود. بعد از شکست در جنگ افغان-شوروی اتحاد شوروی تجزیه شد، اما رهبری روسیه هنوز اوضاع را بسیار خوب کنترول میکرد و روسیه معاصر هنوز هم قوی تر گردید. روسیه به تمام جهان نشان داد که آن هنوز کشور کبیر و ابرقدرت است.
در تاریخ مناسبات پاکستان-روسیه نشیب و فرازهای رخ داده، اما در طول مدت زمان زیادی این دو کشور نسبت به یک دیگر برخورد خصمانه داشتند. پاکستان به روسیه از لابلای منشور دیگاه غرب و روسیه نسبت به پاکستان — با چشمان هندیان — می نگریست. ولی در طی چند سال اخیر در دو کشور امکان فراموش کردن گذشته ها بوجود آمده است. طی دهه اخیر روسیه به مناسبات خوب دوجانبه با پاکستان علاقمند شده است. دو دولت میدانند که تهدید بالقوه که از آسیای جنوبی ناشی میگردد، متوجه هردوی آنها می باشد. پرابلم تروریزم بین المللی و منازعه دوامدار در افغانستان همکاری دراز مدت را بین روسیه و پاکستان تضمین میکند.
بهبود مناسبات بین پاکستان و روسیه در سپتمبر سال 2016 رونما گردید، وقتیکه 70 نظامی روسیه و 130 نظامی پاکستان اولین تمرینات مشترک در شمال پاکستان، در چیراتی، انجام دادند. در هند با این کار مخالفت کردند و با تمام قوت میخواستند روسیه را جهت لغونمودن تمرینات در زمینه حمله بر پایگاه نظامی هند در تاریخ 18 سپتمبر متقاعد سازد که دهلی نو قصور آن را، طبق معمول، بر دوش پاکستان گذاشت.
ما، پاکستانیان، از این خوش هستیم که روابط دیپلوماتیک و نظامی بهبود می یابند. من امیدوارم که روسیه از پیشنهاد پاکستان در باره بندر گوادر استفاده کند. این امر به پیشرفت بزرگ مبدل گشت که روسیه تحریمات چند دهه بر صدور تسلیحات به پاکستان لغو کرد و به فروش هلیکوپترها به پاکستان، باوجود نارضایتی هند، موافقه نمود.
فقط از فیض رهبری استثنایی ولادیمیر پوتین مسکو از مناسبات چندین ساله خصمانه نسبت به پاکستان صرفنظر میکند. در اینجا حکومت حزب مردم پاکستان نقش بزرگ بازی نموده است. من شخصا، در دومین ملاقات آصف علی زرداری با پوتین حضور داشتم و آن را بسیار خوب به خاطر دارم. عملاً هنگام مذاکرات آنها بسیاری اختلافات رفع شدند. این ملاقات به لحظه چرخشی مبدل گشت و امکان برای اعاده تماس های دیپلوماتیک و تبادله اطلاعات استخباراتی در باره مسایل امنیتی ایجاد نمود.
درک نمودن این زجردهنده است که هیچ یک از روسای جمهوری روسیه از پاکستان دیدن نکرده، اما تا زمانیکه تهدید «طالبان» (سازمان تروریستی، ممنوع در روسیه — تبصره مدیریت مسوول) وجود داشته باشد، کمتر محتمل به نظر میرسد که رئیس جمهور روسیه به این حاضر گردد. ختم جنگ داخلی در افغانستان — ضامن تحکیم بعدی مناسبات بین دو کشور شمرده میشود. چین و روسیه خود را نسبت این جنگ و همچنان نسبت افزایش تعداد روزافزون جوانان مسلمان که صفوف افراد مسلح را پر میکنند، امن احساس کرده نمی توانند. روسیه و پاکستان تهدید مشترک در چهره «دولت اسلامی» (داعش — سازمان تروریستی، ممنوع در روسیه — تبصره مدیریت مسوول) احساس میکنند که جوانان را در افغانستان اجیر می سازد. پاکستان و روسیه باید راه طولانی را قبل از آن بپیمایند که مناسبات شان واقعاً گرمتر شوند. روسیه به بازیگر مهم مبدل گشته و رئیس جمهور کشور نقش مهم در مناسبات بین المللی بازی میکند.
پاکستان و روسیه فراز و نشیب های را در مناسبات شان پشت سر گذاشته و حالا در مورد نزدیک شدن باهم و تحکیم نمودن همکاری فیصله نموده، به خاطریکه این به نفع هردو دولت می باشد. روسیه و پاکستان نقش بسیار مهم در منطقه بازی میکنند و من پیشبینی میکنم که چگونه بلاک هستوی، متشکل از پاکستان، چین و روسیه، اهمیت زیادی برای صلح بین المللی و رشد مشترک اقتصادی خواهد داشت.
بحث من در ملاقات اخیر با الکسی داویدوف سفیر روسیه در پاکستان بسیار الهام بخش بود، چون سیاست تغیریافته روسیه نسبت به پاکستان برای هردو کشور نفع به بار می آورد.
زمان نشان خواهد داد که روسیه چگونه از عهده نقش ثبات بخش در باره حفظ صلح در منطقه برخواهد آمد.
