اطلاعات رسمی که مطابق آنها اداره دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا قصد دارد استراتژی جدید برای آسیای میانه با همگرا ساختن افغانستان در آن اعلام نماید، موجب تصورات زیادی می شود. آنها در نوبه اول، البته، به خود کشورهای منطقه - ازبکستان، قزاقستان، قرغیزستان، تاجکستان و ترکمنستان مربوط میگردد. اما این همچنین به بازیگران خارجی - یعنی روسیه و چین که قصد ندارند از موقعیت های نفوذ خود در آسیای مرکزی صرفنظر نمایند، نیز مربوط میگردد.
حتی قبل از انتشار اطلاعات در مورد استراتژی جدید، واشنگتن شروع به "پاشیدن کود" در خاک آسیای میانه کرده، تا نهال ها روی آن جوانه بزنند. منطقه که تا حدودی آنها رها کرده بودند، دوباره به مدار توجه بیشتر آنها بازمیگردد. به ویژه، برای اولین بار در چهار سال، هیئت امریکایی به قرغیزستان سفر کرد و در پایتخت امریکا از وزیر امور خارجه ترکمنستان پذیرایی نمودند. فعالیت در رابطه با تاجکستان و ازبکستان نیز نشان داده شده است. و قزاقستان اصلاً به کشور "دوست داشتنی" اداره امریکا مبدل گشته است - دقیقاً بر آن استراتژیست های آنسوی اقیانوس اتکا نموده، چیزی که وزیر امور خارجه مایک پومپئو پس از ملاقات اخیر خود با مختار تولبردی وزیر خارجه قزاقستان پنهان نمی کرد.
وزیر امور خارجه امریکا گفت:« "قزاقستان در آسیای میانه رهبر است که بر آن ایالات متحده به مثابه شریک قابل اعتماد در منطقه اتکا مینماید. در جمله بحث های دیگر درباره اهمیت جمهوری قزاقستان و منطقه آسیای مرکزی به طور کلی در زمینه" مسیرهای حمل و نقل جهانی و تأمین امنیت "، راجع به لزوم همگرایی مجدد افغانستان در "منطقه وسیع تر" نیز صحبت شده که به گفته پمپئو شرایط را برای گسترش روابط اقتصادی و توانایی های خود کشورهای آسیای مرکزی ایجاد می کند.
اما برای کارهای نیک به پول ضرورت است. نظر به اینکه وزیر امور خارجه قزاقستان با رهبری بانک جهانی در واشنگتن گفتگوی مفصلی داشته و تأمین اعتبار پروژه های مختلف را تأیید کرده است، دالرهای بر نور سلطان سرازیر خواهند شد. در واقع، نباید شکایت کرد: طبق نتایج سال 2018، سرمایه گذاری های امریکایی در قزاقستان به 5.3 میلیارد دالر بی سابقه رسیده و از سال 2005، سرمایه گذاری های مستقیم ناخالص در اقتصاد جمهوری قزاقستان 40 میلیارد دالر بوده است.
اما به امریکایی ها در آسیای مرکزی کشورهای همسایه روسیه و چین به شدت مزاحمت میکنند. روسیه با "کمربند امنیتی" خود در چهره سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی و پایگاههای نظامی خود و همچنین مقداری پول و ترجیحاتی که به کشورهای اتحادیه اقتصادی اورآسیا اعطا شده و دومی - میلیاردها دالر سرمایه گذاری در زیرساخت های منطقه در چارچوب ابتکار "یک کمربند - یک راه" و ملاحظات دیگر. "دیگران" شامل توافق های کریدیتی با دول آسیای مرکزی است که به عقیده وزارت امور خارجه، منطقه را در "حلقه دار" قروض چین قرار می دهد. این سوال بدون پاسخ مانده است كه "حلقه دار" امریكایی از چینایی چه برتری دارد.
میخواهیم یاداوری نمائیم که چند سال پیش امریکایی ها استراتژی "C5 + 1" (کشورهای آسیای میانه به علاوه ایالات متحده) را پیشکش کردند، اما اخری به نوعی در این چارچوب "آویزان" مانده است - کشورهای منطقه خودشان با موفقیت این برنامه را اجرا می کنند. اما بعید است که واشنگتن بتواند با چینی ها و به ویژه با روسان رقابت کند. فقط به این دلیل که آسیای مرکزی از نظر امنیتی منطقه مهمی برای فدراسیون روسیه است و مسکو برای حفظ ثبات در آن چیزی قربانی نخواهد کرد. و ایالات متحده از نظر جغرافیایی بسیار دور است. در یک زمان آنها مجبور شدند، با وسایل نظامی خود آسیای مرکزی را ترک کنند که نفوذ آنها را در این منطقه بطور قابل ملاحظه تضعیف کرد.
در اصل، همگرایی مجدد افغانستان در آسیای مرکزی در این استراتژی ذکر نشده است. بسیاری از اعضای گروه های افراطی مستقر در افغانستان از جمهوری های آسیای مرکزی آمده اند. به تلاشهای آنها برای ایجاد به اصطلاح "هسته های خوابیده" در وطن بارها اشاره شده است. در زمان مناسب، این "هسته ها" می تواند در کنار آن نیروهای آسیایی مرکزی بکار گرفته شوند که سعی دارند از چین به «خانه» برگردند و بر هدف خود برسند. این مخلوط بسیار آتشین خواهد بود و منافع و امنیت فدراسیون روسیه و چین را به صورت جداگانه و با هم یکجا بطور خطرناک تهدید میکند.
حالا سوال به حرص حاکمان کشورهای آسیای میانه ودوراندیشی سیاسی آنها مربوط است. در اصل، آنها می توانند استراتژی جدید ایالات متحده را با چهره خوب بپذیرند، اما اساساً هیچ چیزی را در خانه خود تغییر نخواهند داد. این بسیار خطرناک است، به خصوص اگر پول زیادی داده می شود و آنها را می گیرند. اما امریکایی ها، به طور معمول، پیش پراخت های بزرگی را به کدام دولت نمی دهند و پس از انجام کار پول پرداخت می کنند. این فقط به سازمان های غیرحکومتی مربوط نمی شود - کار با آنها راحت تر است، و پول ها آنقدر زیاد نیستند.
خوب، پس چه کسی به کسی دیگر فریب خواهد داد؟ شرق – امریکا را، یا برعکس؟
