توافقنامه صلح آمریکا و طالبان/ قهرمان اصلی این بازی کی خواهد بود؟

آرزوی دیرینه مردم افغانستان صلح است، اما پس از امضای توافق‌نامه میان آمریکا و طالبان هنوز شک و تردیدهای زیادی در راه رسیدن به این آرمان دیرینه وجود دارد. اکنون امید همه به سوی مذاکرات میان افغان‌ها متمرکز شده است.

یک روز پس از امضای توافق میان ایالات متحده و طالبان، رئیس جمهور غنی، اعلام کرد که مردم افغانستان باید اطمینان شان را از پروسه صلح حاصل کنند.

محمد اشرف غنی که در یک نشست خبری در کابل سخن می‌گفت، اعلام کرد که دولت افغانستان هیچ تعهدی به آزادی زندانیان طالب ندارد. به گفتۀ او، «آزادی زندانیان طالب از صلاحیت‌های دولت افغانستان است، نه از صلاحیت‌های امریکا».

اظهارات آقای غنی با واکنش مایک پمپئو؛ وزیر خارجه آمریکا مواجه شد. وی در این باره گفت: «بعضی‌ها برای جلب توجه، سر و صدای زیادی را براه می‌اندازند. ما به آنچه گفته‌ایم، عمل میکنیم».

 آیا این اظهارات می‌تواند بیانگر یک اختلاف نظر جدی میان افغانستان و آمریکا باشد؟ چقدر نیاز است تا یک اجماع میان طالبان، آمریکا و دولت به وجود بیاید تا سوء تفاهم ها حل شود؟ و آیا صلح بدون مشارکت مستقیم مقامات رسمی کابل ومحرومیت حکومت افغانستان از شرکت در مذاکرات با طالبان؛ حاصل شدنی است؟

عبد الشکور واقف حکیمی عضو شورای رهبری جمعیت اسلامی افغانستان و نماینده مردم بدخشان در پارلمان در صحبت با اسپوتنیک دراین رابطه گفت: این همه؛ ظاهرا می‌تواند حاکی از یک اختلاف نظرجدی میان افغانستان و ایالات متحده باشد.

 «این اختلاف ممکن است ناشی از واقعیتی باشد که دولت افغانستان و در رأس رئیس جمهور غنی خارج ازاین مذاکرات قرار داده شدند و سرانجام توافقنامه میان آمریکا و طالبان امضاء شد. بنابراین می‌توان گفت دولت افغانستان خود را متعهد و ملزم به اجرای تمام بند های توافق‌نامه از جمله آزادی زندانیان طالب نمی‌بیند. اما از آنجایی که تأثیر ایالات متحده در افغانستان بسیار فراگیر است، لذا،چنانچه آنها (آمریکا) بخواهند این مسأله حل خواهد شد».

آقای واقف حکیمی در ادامه افزود: پس از امضای توافقنامه صلح با طالبان تا هنوز چشم انداز های روشنی در این زمینه وجود ندارد که چه خواهد شد. از یکسو طالبان خود را برنده مذاکرات و برنده جنگ اعلام می‌کنند و امضای این توافقنامه را به عنوان سند تسلیمی آمریکا تلقی می‌کنند، ولی از جانب دیگر در متن این توافقنامه از ترمینولوژی های کار گرفته شده که با استفاده از آنها احتمال دارد هردو طرف بخواهند هم به دوستداران و هم به رقبای خود تفسیر متفاوتی ارائه بدهند. نماینده مردم افزود:

«در این توافقنامه جایگاه دولت افغانستان مشخص نیست و رئیس جمهور غنی تا هنوز خود را خارج از این بازی سیاسی می‌بیند. در مذاکرات میان افغان‌ها باید روی تشکیل و چگونگی حکومت آینده افغانستان توافق صورت گیرد. طالبان اعلام نموده‌اند که هنوز تا آزادی زندانیان خود، حاضر به مذاکره با دولت نیستند اما  به باور من اگر آمریکا اصرار کند، سرانجام طالبان راضی خواهند شد تا با مقامات کابل مذاکره کنند».

به گفته آقای حکیمی، اکنون باید یک هیئت سیاسی همه شمول از جمله نمایندگان دولت، سیاسیون، جوامع مدنی و به رهبری دولت افغانستان تشکیل شود. امریکا حالا روابط تازه‌‌ای  با طالبان ساخته، ولی روابط جدید آمریکا با این گروه به معنای کاهش تعهداتش در برابر افغانستان نیست. بیانیه مشترک مارک اسپر و دبیر کل ناتو  نیز بر ادامه تعهدات آنها و بودن شان در کنار دولت افغانستان تأکید دارد.آقای حکیمی در اخیر افزود:

«آمریکا اکنون توپ را در میدان دولت افغانستان قرار داده» و حال نوبت دولت افغانستان است که باید قوانین بازی را به نفع خود رقم بزند و نشان دهد که توان مدیریت مرحله دوم مذاکرات را دارد».

در همین حال میرداد خان نجرابی نماینده مردم کاپیسا در مجلس در این مورد نظر متفاوت دارد وی  در صحبت با اسپوتنیک می‌گوید:

 زندانیان طالب در پی سعی و تلاش و با قبول قربانی های زیاد از سوی پولیس و اردوی ملی افغانستان دستگیر و زندانی شده اند. از سوی دیگر شمار زیادی از نیرو های دولتی نیز در بند طالبان قرار دارند. او در ادامه گفت:

« احتمال دارد که این موضوع پس از برگزاری مذاکرات میان افغان‌ها حل شود و طرفین در مورد رهایی و تبادله آنها به توافق خواهند رسید.در غیر آن اگر آنها دولت افغانستان را به رسمیت نشناسند و از آن به مانند سابق "اداره کابل" نام ببرند، در آن صورت صلاحیت دولت است که چگونه تصمیم خواهد گرفت».

 آقای نجرابی افزود:  در مذاکرات آینده دولت افغانستان  در مورد تمام موضوعات – روند آتش بس، روند ساختار سیاسی آینده افغانستان توافقات میان افغان‌ها که به تضمین جامعه جهانی صورت می‌گیرد، تصمیم گیری خواهد شد. ممکن است سوء تفاهماتی موجود باشد، اما موقف دولت افغانستان را رئیس جمهور غنی واضح نموده است.

نماینده مردم در خصوص روابط جدید آمریکا با طالبان و تأثیر آن بر  تعهداتش در برابر دولت افغانستان گفت:  

«وزیر دفاع آمریکا نیز تأکید کرد که  توافقات صورت گرفته با طالبان مشروط است و در صورت نقض هریک از شرایط گرفته شده در توافقنامه؛ از سوی یکی از طرفین، جانب مقابل نیز متعهد به عمل نمودن بر اساس توافقات حاصل شده نخواهد بود. 14 ماه آینده نشان خواهد داد که تعهدات مشروط در توافقنامه تا چه حد عملی خواهد شد و با گذشت هر روز و ههفته این موضوع روشن می‌شود که صلح تا چه اندازه ممکن خواهد بود».