کینیت روگوف (Kenneth Rogoff) در مقاله منتشره در نشریه Project Syndicate (امریکا) می نویسد، با هر روز جدید، بحران مالی جهانی سال 2008 بیشتر و بیشتر شبیه یک تمرین اولیه فاجعه اقتصادی کنونی به نظر میرسد. ظاهرا، فروپاشی سریع محصول ناخالص ملی جهانی که آغاز شده، می تواند از هر رکود اقتصادی که در طول 150 سال گذشته رخ داده، شدید تر ثابت گردد.
با وجود همه تلاش های زیاد بانک های مرکزی و مقامات مالی برای کاهش این ضربه، بازار دارایی های مالی در کشورهای توسعه یافته از هم فروپاشید و سرمایه با سرعت فوق العاده ای از کشورهای در حال توسعه فرار می کند. رکود عمیق و بحران مالی اجتناب ناپذیر است. حال سوال اصلی این است: این رکود چقدر قوی خواهد بود و چه مدت دوام خواهد داشت.
تا زمانی که ما بدانیم که مشکل همه گیر به سرعت و با اطمینان چگونه برطرف خواهد شد، بعید به نظر می رسد اقتصاددانان قادر به پیش بینی نهایی این بحران باشند. سطح عدم اطمینان علمی پیرامون کرونا ویروس بسیار زیاد است و حداقل عدم اطمینان اقتصادی-اجتماعی در مورد رفتار مردم و مسوولان در هفته ها و ماه های آینده نیز زیاد است.
جهان با چیزی شبیه به حمله بیگانه روبرو است. می دانیم که عزم و خلاقیت انسان غالب خواهد شد. اما با چه بها ای؟ در زمان این نوشته، بازارها امید محتاطانه ای به بهبود سریع اقتصادی نشان دادند. این بهبود شاید سر از ربع چهارم سال جاری آغاز شود. بسیاری از مفسران، اوضاع در چین را به مثابه مقدمه امیدوارکننده برای سایر نقاط جهان پیشبینی میکنند.
اما چنین دیدگاه ها چقدر موجه هستند؟ اشتغال در چین تا حدی بهبود یافته است، اما کاملاً مشخص نیست چه زمانی به سطح مشاهده شده قبل از همه گیری Covid-19 بازگردد. و حتی اگر صنعت چین کاملاً بهبود یابد، چه کسی کالاهایی را که تولید می کند، در شرایطی که اقتصاد جهانی در حال غرق شدن است، کی خریداری خواهد کرد؟ در ایالات متحده، بازگشت به سطح 70% یا 80% از پتانسیل های اقتصادی مانند یک رویای دور به نظر می رسد.
امریکا در مهار کردن این بیماری همه گیر کاملاً، باوجود این که پیشرفته ترین سیستم مراقبت های بهداشتی در جهان دارد، ناکام بود و بنابراین بازگشت امریکایی ها به حالت عادی اقتصادی قبل از ظهور واکسین که به طور گسترده در دسترس قرار خواهد داشت و این اتفاق می تواند در یک سال یا حتی بعد از آن رخ دهد، بسیار دشوار خواهد بود. امروز حتی مشخص نیست که ایالات متحده چگونه می تواند انتخابات ریاست جمهوری را در نوامبر سال 2020 برگزار کند.
ولی با توجه به اقدامات اساسی قرنطین و انزوای اجتماعی که در سراسر جهان انجام می شود، نتایج احتمالاً چندان افراطی نخواهد بود. ولی تا پایان بحران همه گیر، وضعیت اقتصادی بسیار وحشتناک به نظر می رسد. و حتی پس از رونق مجدد اقتصادی، خسارات وارده به تجارت و بازارهای بدهی عواقب پایداری به همراه خواهد داشت، به ویژه اگر بخاطر بیاوریم که میزان جهانی بدهی ها حتی قبل از آغاز بحران فعلی به یک رکورد تاریخی رسیده است.
و من هنوز به موضوع نامعینیت عمیق سیاسی که می تواند رکود جهانی را تحریک کند، تماس نه گرفته ام. بحران مالی سال 2008 منجر به فلج شدن عمیق سیاسی و حاصل مجموعی همه رهبران عوامفریقب ضد تکنوکرات شد. ما می توانیم انتظار داشته باشیم که بحران Covid-19 منجر به شکست سیاسی حتی شدیدتر شود. واکنش سیستم بهداشت و درمان ایالات متحده به بیماری همه گیر، به دلیل ترکیبی از بی کفایتی و سهل انگاری در بسیاری از سطوح دولتی، از جمله بالاترین سطح، فاجعه بار بود. اگر اوضاع مانند گذشته ادامه یابد، ممکن است تلفات ناشی از ویروس فقط در شهر نیویورک، ممکن، از میزان تلفات در ایتالیا فراتر رود.
البته، شما می توانید سناریوهای خوش بینانه تر را تصور کنید. پس از آزمایشات گسترده، می توانیم مشخص کنیم که چه کسی مریض است، چه کسی سالم است و چه کسی در حال حاضر مصونیت خود را بدست آورده است و بنابراین می توانیم به کار خود برگردیم. چنین دانشی بسیار ارزش خواهد بود. اما باز هم، به دلیل مدیریت نادرست در بسیاری از سطوح و اولویت های نادرست که سالهاست اعمال می شود، اکنون در ایالات متحده بصورت فاجعه بار ظرفیت ها برای انجام چنین آزمایشات کفایت نمی کند.
حتی بدون واکسین، اگر به زودی درمان مؤثر پیدا شود، اقتصاد می تواند نسبتاً سریع به حالت عادی برگردد. این احتمال وجود دارد که ضررهای بورس سهام شاید تاکنون از ضرر و زیان سال 2008 کوچکتر باشد، زیرا همه به یاد می آورند که در طی بهبود اقتصادی متعاقب آن، چه میزان صعودی داشته است. ولی سرمایه گذاران نباید انتظار بازگشت سریع به وضع عادی داشته باشند.
طی چند ماه، دانشمندان اطلاعات بیشتری در مورد اشغالگر میکروسکوپی ما خواهند داشت. با گسترش ویروس به سرعت در سراسر امریکا، محققان امریكایی دسترسی مستقیمی به معلومات بیماران خواهند داشت و آنها مجبور نخواهند بود كه صرفاً به داده های چینی از هوبی اعتماد كنند. و فقط هنگامی که به این بیماری شکست داده شود، می توانیم فاجعه اقتصادی که بر اثر آن تحریک شده، ارزیابی کنیم.
