عمران خان در دیدار با شوکت میرضیایف رهبر ازبیکستان گفت، که کشورهایی مانند پاکستان، ازبیکستان و تاجیکستان باید در حل این مشکل نقش داشته باشند. افزون بر این، وی ترکیه را نیز در این لیست قرار داد اما از ایران همسایه دیگر افغانستان هیچ نامی نبرد.
در همین راستا وی پیشنهاد کرد، که درباره مسایل صلح آمیز افغانستان یک نشست سران این کشورها برگزار شود.
نخست وزیر پاکستان تأکید کرد: "ما به توافق رسیده ایم که حل مشکلات افغانستان تنها از طریق ابزارهای سیاسی امکان پذیر است".
من فکر می کنم پاکستان به دنبال یک راه حلی است به جای این که کشورهای مختلف به لحاظ نظامی به اصطلاح وارد بشن بیاین و یک اجتماع از کشورهای همسایه افغانستان و کشورهای که در افغانستان نفوذ دارند تشکیل بشه و در آنجا یک تصمیمی قطعی در ارتباط به صلح و ثبات در افغانستان گرفته شود و این که ساختار قدرت چه شکلی در افغانستان بشه من فکر می کنم اصل قضیه این است ولی ترکها مناسباتی که با امریکا دارند به دیدگاه عثمانی گرایی اش توجه خاصی نخواهند کرد".
اما دیدگاه این کارشناسی ایرانی درباره این که آیا ترکیه می تواند جایگزین کمک های ایران به افغانستان شود، چنین است: "الان صحنه کمک نیست، صحنه نظامی است و از نگاه صحنه نظامی هر کشور جایگاه خود شان را تعریف می کند. از نگاه سیاسی ایران می تواند کمک کند که طالبان و دولت افغانستان باهم بشینند و صحبت کنند و یک راه حل سیاسی برای مشکل افغانستان پیدا بشود ولی حقیقت اش این است که راه حل سیاسی الان با توجه به حرکتی که طالبان در افغانستان کردند و دارند ادامه می دهند خیلی پاسخ نمی دهد از این زاویه ایران باید یک تلاش جدی کند و این را پیگیری بکند بدون این که خودش را درگیری نظامی در افغانستان کند".
او در ادامه در این باره افزود: "ولی ایران می تواند دولت افغانستان و طالبان را بر سر یک دولت توافقی و توزیع قدرت مورد پشتیانی قرار بدهد از این زاویه ایران می تواند فعال باشد و از نگاه نظامی فکر می کنم به نفع ایران نیست و ترک ها محاسبات خاص خودشان را دارند و پاکستانی ها هم محاسبات خاص خود شان را دارند که خیلی ها با ایران نمی تواند هماهنگ باشه".
او افزود، که ما برای حل و فصل جنگ و صلح افغانستان نیازمند کشورهای زیادی هستیم تا در این پیوند دخیل باشند.
او از کشور های مانند ایران، پاکستان، عربستان، هندوستان، امریکا، چین کشورهای آسیای میانه، روسیه، کشورهای اروپایی مانند جرمنی، فرانسه و انگلستان یادآوری کرده گفت، که این کشورهای هستند که در مسئله جنگ و صلح افغانستان ذینفع هستند و اینها همه می خواهند در این مسئله نقش بگیرند و در غیر این صورت فکر نمی کنم ترکیه تنها در حل و فصل افغانستان زیادتر سازنده باشد.
این استاد دانشگاه کابل نقش همسایه های افغانستان را در حل مشکل افغانستان چنین شمرده افزود: "افزون بر این ایران هم یک همسایه افغانستان است و باید نقش ایران هم در مسئله افغانستان پر رنگ باشه و باید ایران را در مسئله صلح افغانستان دخیل بسازیم و اگر ایران را ما در مسئله صلح افغانستان دخیل نسازیم گمان می کنم به یک نتیجه ای خوبی نرسیم. بنا ایران هم در مسئله صلح افغانستان دخیل باشه و نظریات خود را داشته باشه چون ایران هم به عنوان یک کشور همسایه، افغانستان را کمک بکند که به صلح دست پیدا بکند، چرا که اگر جنگ ادامه پیدا بکند، افغانستانی ها به کشورهای مانند پاکستان و ایران مهاجر شوند و مهاجرت افغانستانی ها می تواند مشکلی را برای کشورهای پاکستان و ایران به وجود بیاورد. از نظر بیکاری، قیمت ها و از نظر فقر و از نظر توسعه می تواند تاثیرگذار باشد بنا ایران هم ضرور است که در مسئله افغانستان نقش پررنگ داشته باشد".
او درباره نقش ایران و ترکیه در افغانستان گفت: "من فکر می کنم نقش هر دو کشور در روند صلح افغانستان مهم است، اما این دو کشور باید در این روند باهم هماهنگ باشند و یکسان افغانستان را پشتیبانی بکنند".
او درباره این که آیا ترکیه جایگزین خوبی برای کمک های ایران است گف: "این که ترکیه می تواند جایگزین خوبی برای کمک های ایران شود باید ببینیم که کدام کشور بیشتر علاقمند برقراری صلح در افغانستان است و دیگر این که مه فکر می کنم هر کشور نقش خود و جایگاه خود را در مسئله افغانستان دارد و این ها نمی توانند جایگزین یکدیگر شوند و ما ضرورت به هردو کشور داریم و بهتر خواهد بود که هم ایران و ترکیه را با خود داشته باشیم".
عمران خان در حالی از نشستی برای صلح افغانستان با اشتراک چند کشور سخن زده است، که دیروز امرالله صالح معاون نخست رئیس جمهور افغانستان ادعا کرد، که ارتش پاکستان مانع عملیات چرخبال های افغانستان در عملیات باز پس گیری اسپین بولدک شده و به چرخبال های افغانستان اجازه نداده تا در آنجا عملیات شان را انجام بدهند.
پس از آن وزارت امور خارجه پاکستان این ادعای امرالله صالح را رد کرد و اما صالح صبح امروز دوباره پاکستان را متهم با انکار مانند همیشه کرد.
