مذاکرات دوحه؛ چراغ سبز آمریکا برای آغاز روابط با طالبان

 طالبان گفتگوهایی را که برای اولین بار پس از تسلط طالبان در افغانستان، بین هیئت های آمریکایی و این گروه در دوحه انجام شد، "ثمربخش" توصیف کرده و می‌گویند که  هیئت ها مذاکرات دوحه را" فرصتی برای دستیابی به تفاهم"دانسته و توافق کردند در صورت لزوم در آینده به آنها ادامه دهند.

طالبان در بیانیه‌ای اعلام کرده که در جریان ملاقات‌های دوحه در مورد مسائل سیاسی عمیقاً با آمریکا گفتگو صورت گرفته و هیئت طالبان و واشنگتن اجرای کامل توافق دوحه را بهترین راه برای حل مشکلات دانستند.

سخنگوی طالبان گفته است که این گفتگوها راه را برای ایالات متحده و جامعه بین‌المللی جهت به رسمیت شناختن دولت جدید افغانستان هموار خواهد کرد.

 طالبان تأکید کرده که این جنبش "به طرف آمریکایی پیشنهاد داد که صفحه جدیدی در روابط بین کابل و واشنگتن باز کند. به گفته طالبان در عین حال از آمریکایی ها خواسته شده است که "به حاکمیت افغانستان احترام بگذارند و در امور داخلی ما " مداحله نکنند.»

وزارت خارجه آمریکا  هم اعلام کرد: ما در مذاکرات تأکید کردیم که حکم درباره طالبان بستگی به رفتار آنها دارد و مذاکرات جاری به هیچ وجه مقدمه‌ای برای به رسمیت شناختن طالبان نیست.

• برای اجرای توافق‌نامه دوحه چه امکاناتی موجود است و طرفین باید چه شرایطی را رعایت کنند؟ اجرای توافقنامه طالبان و ایالات متحده به افغانستان و جهان چه خواهد داد؟

هارون معترف، آگاه مسایل سیاسی افغانستان و رئیس جنبش گذار در صحبت با اسپوتنیک، در رابطه به سوالات بالا می‌گوید، طالبان  برای کسب به رسمیت بین المللی تلاش دارند و به همین منظور از آمریکایی ها می‌خواهند تا توافق‌نامه دوحه را اجرا کنند.

«بر اساس یکی از بخش های اصلی توافق‌نامه دوحه، باید با دولت آینده افغانستان کمک های شامل کمک های بشردوستانه، کمک در بخش های پزشکی و بهداشتی و کمک های اضطراری صورت می‌‎گرفت. همچنین طالبان تقاضا داشتند که کمک های باقیمانده از دولت پیشین افغانستان و پول های مسدود شده افغانستان از بانک های آمریکایی نیز به دولت تازه تشکیل طالبان منتقل می‌شد.»

کارشناس می‌گوید، طالبان فراموش کرده اند که توافقات دوحه با یک دولت بیطرف امضاء شده بود نه با "امارات اسلامی طالبان". بنابراین، رژیم تروریستی که اکنون درکابل حاکم است، نه تنها برخاسته از یک توافق مردمی نیست، بلکه در آن نه هیچیک از احزاب سیاسی و نه هم اقشار و اقلیت ها و سایر اقوام افغانستان در آن شامل نیست. مردم افغانستان هم موافق نبوده اند که چنین یک گروه اشغالگر بر سرنوشت شان حاکم شود.

«اگر قرار باشد براساس نشست دوحه که میان وزیران خارجه ایالات متحده و طالبان برگزار شد، قضاوت شود، این نشست نوعی مشروعیت بخشی به طالبان است و در ذات خود برگزاری این نشست، خیانت آشکار به مردم افغانستان، به ویژه زنان افغانستان و احزاب سیاسی وبه تمام جریانات و مردمی است که عدالت می‌خواهند.»

خوشبینی را که طالبان از برگزاری این نشست نشان می‌دهند این است که آنها باور دارند که آمریکا حکومت شان را به رسمیت می‌شناسد و کمک به دولت شان را آغاز می‌کند. این امر، ماهیت طالبان را روشن می‌کند که این گروه نه جهادی داشتند و نه جنگ شان علیه آمریکا مقدس بود و نه هم این جنگ مشروعیت داشت، بنابراین می‌‌توان گفت این جنگ برای قدرت و تسلط هژمونی قومی بود که اکنون ماهیت آن مشخص شده است.

«اجرای توافق‌نامه دوحه برای افغانستان و جهان خالی از زیان نخواهد بود و مردم افغانستان و هم امنیت جهانی تاوان سنگینی را خواهند پرداخت.چنانچه در گذشته طالبان روابط جداناپذیر با گروه های تروریستی از جمله القاعده داشتند و حمله به برج های دوقلوی نیویورک این مسأله را واضح ساخت؛ اکنون نیز این باور وجود دارد که گروه های تروریستی که در پاکستان موجود اند، همراه با طالبان و القاعده قصد دارند افغانستان را به لانه تروریسم بین المللی مبدل کنند و هرگونه کمک به این جریان، تهدید واقعی و آشکاربرای مسکو، واشنگتن، اتحادیه اروپا و در مجموع برای کل جهان خواهد بود.»

در همین حال یک عضو مجلس نمایندگان افغانستان و یک تن از رهبران جمعیت که نخواست نامی از وی ذکر شود می‌گوید که مذاکرات میان طالبان و آمریکا را می‌توان از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داد.

«مثلا اگر نگرانی های آمریکا، از ادعا ها در مورد نقض توافقنامه دوحه و از سوی دیگر موضوع قدرت گرفتن یکبارگی طالبان را بررسی کرد، می‌توان این همه را نوعی تمریر برای طالبان حساب کرد.  اما ادعای طالبان در مورد اینکه آنها گویا خواستار عدم مداخله آمریکا در امور داخلی افغانستان شده اند، بیشتر مصرف داخلی و اسلامی دارد.»

با امضای یک طرفه توافق‌نامه میان آمریکا و طالبان زمینه برای قدرت گرفتن طالبان به گونه‌ی انحصاری فراهم شد. اگر آمریکا با طالبان به گونه یک جانبه مذاکره نمی کرد، شرایط را برای آنها فراهم نمی‌ساخت و این گروه را برای تسلط قدرت آماده نمی ساخت، این گروه هرگز در موقعیت کنونی قرار نمی‌گرفت.

«طالبان پیوسته تقاضا نموده اند که کمک های آمریکا  به حکومت شان بر اساس توافقنامه میان این گروه و آمریکا باید ادامه یابد. آیا آمریکا می‌تواند برای طالبان کمک کند و زمینه را به رسمیت شناختن بین المللی این گروه فراهم کند و بعد هیچگونه مداخله‌ی در امور داخلی حکومت طالبان نداشته باشد؟ این ادعا و تقاضا بیشتر به یک پیام تبلیغاتی می‌ماند».

به گفته این آگاه مسایل سیاسی افغانستان، تا کنون در مورد توافقنامه میان آمریکا و طالبان جزئیات زیادی مشخص نیست و چیزی که در دسترس مردم قرار گرفته اندک است و زمینه های اساسی توافق نامه میان آمریکا و طالبان هنوز پنهان است. این زمینه ها تعهدات اساسی طرفین را باید ترسیم کند که هنوز مشخص نیست.

«آنچه که روشن است این است  که بدون شک ایالات متحده آمریکا با امضای این توافق‌نامه، برای طالبان تسلط یک جانبه قدرت را فراهم ساخت.»

گفتنی است که ایالات متحده آمریکا و جامعه بین المللی پیش از این ، بارها اعلان کرده بودند که به رسمیت شناختن طالبان منوط به عملکردهای آنان است، به استثنای چین، پاکستان و قطر، بیشترین کشورهایی که پیش از این با افغانستان روابط دیپلماتیک داشتند شرایطی همچون تشکیل حکومت همه شمول، به رسمیت شناختن حقوق زنان، حقوق بشر و آزادی بیان را از شروط به رسمیت شناختن حکومت طالبان عنوان کرده اند؛ اما تا کنون گروه طالبان عملا در این راستا قدمی برنداشته اند.