آیا سخنان عمران خان در مورد افغانستان توهین ‌آمیز بود یا عدم آگاهی وی از تاریخ؟

برخی از آگاهان مسائل سیاسی سخنان اخیر عمران خان نخست وزیر پاکستان در مورد افغانستان را تلاشی برای پاک جلوه دادن طالبان می‌خوانند، ولی برخی دیگر نیز باور دارند که آقای خان از واقعیت‌های افغانستان آگاهی ندارد.

امیرخان متقی، وزیر خارجه حکومت سرپرست طالبان، پس از بازگشتش از پاکستان به خبرنگاران گفت که در نشست وزیران خارجه سازمان همکاری اسلامی در پاکستان، هیچ حرف‌های توهین آمیز در مورد افغانستان گفته نشده است.

گفتنی است که عمران خان در نشست سازمان اسلامی گفته بود که داعش در افغانستان فعالیت دارد و از این کشور پاکستان را تهدید می‌کند. داعش یک خطر برای منطقه و فراتر از منطقه است و برای مقابله با آن، نیاز به یک افغانستان با ثبات می‌باشد.

نخست وزیر پاکستان عدم اجازه تحصیل دختران افغانستان را با سنت های افغانستان پیوند داد و از جامعه جهانی خواست که در تاکید شان به رعایت ارزش‌های حقوق بشری باید به این "حساسیت" توجه کنند.

احمد شاهین، کارشناس مسایل سیاسی افغانستان در یک صحبت ویژه به اسپوتنیک گفت، خواستگاه داعش خاور میانه، یا به بیان بهتر، عراق و سوریه است. این گروه قطعا توسط غرب ایجاد شده و کشورهای غربی به عنوان یک ابزار از آن کار گرفته است. پدیده داعش و حضور این گروه تروریستی در افغانستان هنوزمجهول و مولفه های که بتواند داعش را تعریف کند، گنگ و مبهم هستند.

«نخست این‌که داعش در افغانستان تاریخ ندارد، زمانی که صحبت بر سر شاخه خراسان داعش مطرح می‌گردد، باید این نکته را درنظر داشت که هنوز تثبیت نشده که چه نوع پیوند ساختاری و ارگانیک میان داعش خراسان و گروه داعش که مرکز آن در خاور میانه است، موجود است.»

داعش در افغانستان هنوز دیدگاه های خود را بیان نکرده، ما فقط شاهد چند انفجار بودیم که نه تنها در حاکمیت طالبان، بلکه در زمان حاکمیت رئیس جمهور فراری افغانستان نیز وجود داشت . در زمان رئیس جمهور سابق، تمام اشارات به سمت شورای امنیت رئیس جمهورغنی می‌شد که از داعش به عنوان یک ابزار استفاده می‌کرد و ما نگرانی های منطقه را نیز شاهد بودیم.

«مسأله نگرانی کشور های منطقه بحث دوم است. ایران، کشورهای آسیای مرکزی و حتا روسیه نگران حضور داعش در افغانستان بودند. دبیر شورای امنیت ملی روسیه بار ها نگرانی کشورش از حضور داعش در افغانستان را مطرح کرده بود. اما بر اساس یک برنامه و استراتژی های که داعش در خاور میانه از خود نشان ‎می‌داد ما گفته می‌توانیم که حضور داعش در افغانستان کمرنگ و یا ناچیز است»

کارشناس در ادامه گفت، ما از گروه های افراطی و شماری از داعشی های که در پی کوچ های استراتژیک وارد افغانستان شده اند چشم پوشی نمی‌توانیم. و غرب نیز تلاش دارد برای اهداف خود این گروه ها را بسیج کند. و نباید پافشاری کرد که این گروه ها فقط در افغانستان تهدید هستند. آقای عمران خان باید بداند که افراد وابسته به داعش در پاکستان نیز موجود هستند.

«احتمال دارد هدف آقای خان ضرورت ایجاد همگرایی های منطقه‌ای برای به صفر رساندن تهدید گروه داعش بوده، اما اینکه چنین تهدیدی فقط از سوی افغانستان متوجه کشور های منطقه است، در حقیقت با اصل همخوانی ندارد. داعش برای فعالیت های خرابکارانه و حضور خود، واضح است در کشوری که ثبات و امنیت نباشد به صورت طبیعی حیات خلوت و بستر های را پیدا می‌کند. افغانستان یکی از همین کانون هاست اما این گروه برای نفوذ به دیگر کشورهای منطقه نیز تلاش می‌کنند.»

آقای شاهین در ادامه می‌گوید که طالبان برای اینکه بتوانند بر اوضاع در افغانستان مسلط شوند و با گروه های تروریستی مقابله کنند، باید از حالت تقابل به حالت همگرایی تغییر جهت دهند. خود افغانستان در 20 سال حضور ناتو و نیرو های آمریکایی به یک مرکز تقابل مبدل شده بود.

«گروه های افراطی در منطقه و کشور های بزرگ برای دستیابی به اهداف خود ازاین تقابل استفاده می‌کردند. اکنون نیز این تقابل وجود دارد و انفجاراتی که این اواخر صورت می‌گیرد از سوی رقبای که در حالت تخاصم قرار دارند در جهت منافع خود شان استفاده می‌شود. از بُعد امنیتی مساله به گونه‌ای است که برای مقابله با تمام گروه افراطی موجود در منطقه نیاز به مشارکت همه کشور ها و سازمان ها است تا بتوانند این تهدید را مهار کنند.»

کارشناس گفت، با توجه به تجارب 40 سال گذشته تصور نمی رود که طالبان به تنهایی بتوانند تهدیدات تروریستی ناشی از گروه های افراطی را که جغرافیای ثابت ندارند مهار کنند.

«طالبان باید توجه و حمایت کشور های منطقه را هم به لحاظ اطلاعاتی و هم از دیدگاه دست یافتن به تجهیرات لازم برای این مقابله جلب کنند، زیرا افغانستان تا کنون فاقد تجهیزات ویژه مقابله با تهدیدات امنیتی است ومقابله با این گروه پراکنده مستلزم سلاح های خاص است که باید کشور های ذینفع، مثلا روسیه، چین و دیگر کشورها آنها را در دسترس طالبان قرار دهند، آن زمان می‌توان در مورد کامیابی طالبان در مقابله با گروه های افراطی صحبت کرد.»

نخست‌وزیر پاکستان حقوق بشر، مسئله حقوق زنان و عدم اجازه تحصیل دختران در بخش‌های پشتون‌نشین از جمله در برخی مناطق افغانستان را با مسایل سنتی و فرهنگی در ارتباط دانست. او از جامعه جهانی خواست که در تاکید شان به رعایت ارزش‌های حقوق بشری باید به این "حساسیت" توجه کنند.

آقای شاهین گفت که با یک بخشی از اظهارات نخست وزیر پاکستان در مور حقوق بشر موافق است؛ و آن اینکه حقوق بشر مسلما به عنوان عناصر حقوقی منظم، در هر کشوری قابلیت تطبیق یکسان را ندارد. وی افزود:

«یکی اعلامیه حقوق بشر و موازی با آن اعلامیه اسلامی حقوق بشر است. در مجموع از 200 کشور جهان، شمار کمی کشورها اعلامیه حقوق بشر را امضاء کرده اند. فورمولبندی های که در رابطه به ارزش های حقوق بشر صورت گرفته هنوز فقط در روی کاغذ است. مثلا کنوانسیون های مربوط به حقوق بشر، به کارگیری شکنجه، خشونت علیه زنان و شمار دیگر کنوانسیون ها حتا از سوی برخی کشور های بزرگ نیز پذیرفته نشده. اما بخش دیگر اظهارات عمران خان در مورد حق آموزش زنان، جهان شمول است و در تمام جهان حق کار و حق تحصیل برای زنان و مردان از حقوق اساسی بشری است که در تمام کشور ها یکسان باید تطبیق شود.»

به گفته کارشناس، ما در قرن 21 قرار داریم و در جهانی زیست داریم که با هم پیوستگی های اساسی دارند. تاریخ کشور ما نشان داده است که در گذشته ها حاکمان افغانستان برای دادن حقوق و آزادی های زنان تلاش های زیادی انجام دادند و مدرنیزه شدن زنان آرام آرام به سایر ولایت و روستا های کشور کشانده شد که نمی‌توان از آن انکار کرد.

«در 20 سال گذشته نیز حرکت های زیادی صورت گرفت و زنان به یک دموکراسی سمبولیک رسیدند. گرچه این دستاورد ها در کل در سطح کشور ناچیز شمرده می‌شد اما زنان تا اندازه‌ای حقوق و آزادی های شان را به دست آوردند. آقای خان باید قبل از این اظهارات حساسیت های جامعه ما را در نظر می‌داشت.»

گفتنی است،پاکستان هرچند خودش تاهنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است، ولی در مجالس بین المللی همواره جامعه جهانی را به تعامل با حکومت طابان فرا می‌خواند.