کمربند امنیتی به دور افغانستان؛ آیا از نفوذ گروه های تروریستی به منطقه جلوگیری خواهد شد؟

رئیس‌جمهوری تاجیکستان از موجودیت گروه های تروریستی در ا فغانستان ابراز نگرانی نموده است، اما گروه طالبان در پاسخ به این نگرانی ها گفته است که هیچ تهدیدی از سوی این گروه، متوجه تاجیکستان و منطقه نیست.‎

به دلیل پیچیده شدن اوضاع در مناطق مرزی، امام‌علی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان پیشنهاد ایجاد کمربند امنیتی در اطراف افغانستان را ارائه کرد.
این چه نوع کمربند امنیتی است؟ آیا به ایجاد چنین کمربندی نیاز است؟ کدام کشورها در ایجاد این کمربند نقش خواهند داشت؟ چگونگی تأثیر آن آن بر منطقه چه خواهد بود؟

احمد شاهین، آگاه مسایل سیاسی در صحبت با اسپوتنیک، گفت، اظهارات رئیس جمهور تاجیکستان در اجلاس پیمان امنیت جمعی اشاره داشت که بیش از 40 مرکز تربیت گروه های تروریستی در افغانستان وجود دارد که به بیش از 600 شبه نظامی آموزش فعالیت های خرابکارانه را ارائه می‌دارند.

او می‌گوید که معنی کمر بند امنیتی این است که در کشور های آسیای مرکزی هم مرز با افغانستان از جمله تاجیکستان، ازبیکستان، ترکمنستان می خواهند حضور کشور های عضو این سازمان را بیشتر بسازند، اما در زیر پوست این اجلاس مسایل دیگری موجود است که نیاز به کالبد شکافی های بیشتر دارد. کارشناس افزود:

«به نظر من حوادث اخیر در قزاقستان باید از دیدگاه ها و جنبه های مختلفی تحلیل و ارزیابی شود. تحلیل و تجزیه‌ی گریزان این است که باخروج شتاب زده و یا به اصطلاح فرار نیرو های آمریکایی و ناتو از افغانستان، این نیرو ها در 20 سال حضور خود ظرفیت های را از خود در کشور ما باقی گذاشتند که که پس از خروج پریشان آنها، نیاز به بازسازی، باز بسیج و سازماندهی منظم دارند تا بتوانند اهدافی را که برای خود تعیین کرده اند، در افغانستان دنبال کنند.»

به گفته آقای شاهین، آمریکا پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، معمولا مناطقی را که پیشتر زیر نفوذ شوروی قرار داشت به عنوان حیاط خلوت و اهداف جدید برای خود تحریف نموده و رویکردی را که ایالات متحده دنبال می‌کند این است که آمریکا می‌خواهد این کشور ها را وارد یک بحران کنترل شده کند.

«تجارب لیبی، عراق افغانستان، سوریه و برخی کشور های دیگر نشان داد که هیچگونه دولت با ثباتی دراین کشور ها شکل نگرفته و بحران های را که آمریکا کنترل آن را به دست دارد هنوز هم دراین کشور ها ادامه دارد. این گذاره بیشتر در افغانستان مصداق دارد. ما در افغانستان دیدیم که دولتی ایجاد نشد که از دیدگاه ساختار اقتصادی به خود متکی باشد، بلکه دولت های ایجاد شد که بیشتر وابسته به آمریکا و دیگر کشور های خارجی بودند.»

کارشناس می‌گوید، از سوی دیگر آمریکا گروه های آغشته به فساد و جنگ سالار را آگاهانه در یک استراتژی دارای دورنما در افغانستان حاکم ساخت. برعلاوه ایالات متحده بسیاری از افرادی را که زیر نام متخصص و کارشناس از بیرون وارد افغانستان کرد نیز افرادی بودند که اصلا سواد کافی نداشتند اما آمریکا توسط آنها یک "دولت واره" ضعیفی را ایجاد کرد و خواست بحرانی را که در افغانستان وجود داشت توسط آنها مدیریت کند و به کشور های آسیای مرکزی نیز سرایت دهد.

به گفته آقای شاهین در چهارچوب همین استراتژی مسایل و حوداثی خونینی را که در قزاقستان رخ داد می‌توان بررسی و بازشناسی کرد و سمت و سو اهداف آن را درک کرد.

«در حوادث قزاقستان گرچه سازمان پیمان امنیت جمعی به سرعت وارد عمل شد و توانست این شورش ها و حوادث را مهار کند، اما در هر صورت این حوادث یک زنگ خطری بود که برای روسیه، چین و کشور های آسیای مرکزی به صدا درآمد و هشدار داد که احتمال دارد ناتو در تقابل ژئوپولیتیکی که قرار دارد برای خودش برخی بستر ها و مناطقی دیگری را تحریف بکند که در چند روز گذشته در ادبیات سیاسی روسیه و قزاقستان بیان داشته شد. گفته شد که ریشه اتفاقات اخیر قزاقستان با افغانستان و خاور میانه مرتبط است و گویا تروریستان آموزش دیده از این کشور ها به آسیای مرکزی نفوذ نموده و اوضاع را به سمت بحران کشاندند.»

این آگاه مسایل سیاسی افزود، پس از خروج آمریکا از افغاستان، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بارها درباره خطر "سرازیر شدن اسلامگرایان افراطی" به منطقه بعد از تحولات افغانستان هشدار داد.

سفیر این کشور در واشنگتن نیز اعلام کرد که افغانستان بستر فعالیت برای گروه های تروریستی و افراطی است و این خطر همیشه وجود داشت.

«صحبت های امام علی رحمان اشاره داشت که این خطر اکنون مستقیما به عنوان یک تهدید با القوه در برابر این کشور قرار دارد. ضمیر کابلوف، نماینده روسیه برای افغانستان نیز در اظهاراتی با اابراز حمایت از اقداماتی طالبان علیه داعش در افغانستان آنها را ناکافی خواند. همچنان پاکستان هم از طالبان خواستار تشدید مبارزه علیه داعش در افغانستان شد.»

آقای شاهین در ادامه افزود که در این اواخر سخنگوی طالبان پاکستانی در ولایت ننگرهار کشته شد که این همه بیانگر موجودیت یک نوع تهدید از سوی گروه های افراطی سازمان دهی شده به کشور های منطقه است که در پهلوی تهدید مواد مخدر وجود دارد .

«مبارزه با این دو تهدید بزرگ نه تنها نیازمند تلاش های هماهنگ کشور های منطقه برای ایجاد یک کمربند امنیتی به دور افغانستان است بلکه، برای آوردن ثبات در افغانستان لازم است تا دولتی روی کار شود که بتواند روند عبور از بحران را مدیریت کند، در مشارکت امنیتی منطقه نقش فعال داشته و قادر باشد ثبات و امنیت در افغانستان را تضمین کند.»

کارشناس در اخیر صحبت هایش گفت، فقط با تلاش و همگرایی مشترک کشورهای منطقه و درهمکاری با کشور های اروپایی و کشور های عضو ناتو، می توان این بحران را مدیریت کرد، بدیل دیگری وجود ندارد. اگر این بحران ادامه پیدا کند راه حل آن بسیار پیچیده و دشوار خواهد شد که هم برای افغانستان و هم برای منطقه چالش برانگیز خواهد شد.

گفتنی است این امام علی رحمان، رییس‌جمهور تاجیکستان در نخستین روز های سقوط دولت غنی به دست طالبان، در جریان سخنرانی‌ خود در نشست سازمان همکاری‌های شانگهای در دوشنبه، پیشنهاد ایجاد کمربند امنیتی در اطراف افغانستان را مطرح کرده بود.

رحمان گفته بود که کمربند امنیتی از گسترش احتمالی گروه‌های تروریستی جلوگیری می‌کند.

در پی این اظهارات،عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیر طالبان، تاجیکستان را به دخالت در امور داخلی افغانستان متهم کرد و نسبت به پیامدهای احتمالی دخالت در امور افغانستان هشدار داد.

جامعۀ جهانی بشمول ایالات متحده آمریکا گفته اند که از حکومت طالبان انتظار دارند تا نگذارد که گروه‌های تروریستی از جمله شبکه القاعده، از خاک افغانستان تهدیدی را متوجه کشور‌های دیگر کنند.

در همین حال طالبان سخنان امام علی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان در مورد آنچه را موجودیت ده‌ها مرکز و کمپ آموزشی تروریستان در افغانستان خوانده، رد کرد.

بلال کریمی، معاون سخنگوی حکومت طالبان در توییتر خود نوشت که این ادعای رحمان را رد می‌کند و به تمامی همسایگان افغانستان اطمینان می‌دهند که مرز‌های این کشور مصون است.