پایان نشست اسلو؛ هدف و انتظار طالبان از شرکت دراین نشست چه بود؟

هیأت طالبان در پایان نشست سه روزه اسلو از دولت ناروی به خاطر میزبانی گفتگوها ابراز تشکر کرده و خواستار آزادسازی دارایی مسدود شده افغانستان از سوی آمریکا و دیگر کشورها و تداوم کمک‌های بشری به این کشور شده است.

نشست سه روزه اسلو و متصل به آن، نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد افغانستان در حالی برگزارش شد که در بیش از پنج ماه تسلط طالبان بر افغانستان، وضعیت بشری و اقتصادی در کشور به شدت رو به وخامت گراییده است و بر اساس گزارش سازمان ملل متحد بیش از نصف افغان‌ها با گرسنگی حاد روبرو اند.

اهداف طالبان از شرکت در این مذاکرات چه بود؟ طالبان چه توقع و انتظاراتی از برگزاری چنین نشست ها دارد، و چرا ناروی به عنوان محل برگزاری ملاقات طالبان با فعالان جامه مدنی انتخاب شد؟

سید معروف هاشمی جاهد، آگاه مسایل سیاسی افغانستان و استاد دانشگاه در یک صحبت ویژه به اسپوتنیک می‌گوید؛ گروه طالبان در حال حاضر با عدم مشروعیت جهانی مواجهه هستند و به هر در و دریچه‎‍ ای که امید به رسمیت شناختن این گروه از آن می‌رود دست دراز می‌‌کنند.

"گروه طالبان نه تنها مصرانه تلاش دارد که از سوی جامعۀ جهانی به صفت حکومت مشروع افغانستان به رسمیت شناخته شود، بلکه در جستجوی جلب کمک‌های مالی جهان و نیز رهاسازی سرمایه‌های منجمد شدۀ افغانستان در بانک‌های خارجی به ویژه ایالات متحده نیز می‌باشد. ناروی از جمله کشور های است که در گذشته هم زمانی که روند صلح در جریان بود، چندین بار میزبان گفتگو های افغانستان بود و مقامات آن کشور تلاش نموده بود تا این مذاکرات را تسهیل کنند. و در نشست های قطر نیز نقش ناروی بدون تأثیر نبود. بدین معنا که ناروی دست بالایی در تنظیم نشست ها و همکاری های جهانی دارد. و این نشست هم با توجه به همکاری های گذشته ناتو انجام شد."

نکته مهم اکنون این مسأله است که این نشست ها تا چه حد می‌تواند در مسایل افغانستان تأثیر گذار باشد و پیامد های آن چه خواهد بود و طالبان چه انتظاری از نتایج این نشست دارند، کارشنایس در ادامه گفت:

" در حال حاضر همه می‌دانیم که در عدم موجودیت مشروعیت دولت طالبان، افغانستان با بحران اقتصادی شدید مواجه است و قرار شایعات موجود، یک بحران نظامی تازه در بهار آینده نیز انتظار می‌رود. از سوی دیگر تظاهرات زنان در 5 ماه اخیر چالش بزرگ در راه به رسمیت شناخته شدن دولت طالبان است. بنابراین می‌توان گفت با توجه به اطلاعاتی که موجود است پیامد های این نشست ها احتمال دارد در واقع به هردو طرف "طالبان و مخالفین" مثبت باشد."

کارشناس در ادامه می‌گوید متاسفانه ازآنجایی که طالبان تا هنوز انتظارات جامعه جهانی را در چه در بخش حقوق و آزادی های زنان، چه در بخش حکومتداری خوب و چه در رابطه به ایجاد حکومت همه شمول، نتوانسته اند برآورده کنند، ازاین نکته نظر ها احتمال دارد نتایج این نشست ها انتظارات طالبان را برآورده نسازد

"من باور دارم که این نشست برای زنان افغانستان که در 5 ماه اخیر با برپایی اعتراضات و راه پیمایی ها بدون هرگونه ترس و هراس خواستار حقوق و آزادی های شان شده اند می‌تواند نتایج خوبی را در قبال داشته باشد و احتمال دارد زنان کشور سرانجام جایگاه خود را در حکومت طالبان؛ چه در کابینه، چه در ساختار حکومت و به ویژه بازشدن مکاتب و اجازه رفتن به دانشگاه ها را پیدا کنند.احتمال دارد این نشست پیامد های دیگری نیز در قبال داشته باشد، به عنوان مثال ممکن است زمینه های خوب مذاکرات میان جناح های مختلف و اقشار مختلف مردم و احزاب سیاسی را فراهم کند."

آقای جاهد می‌گوید احتمال به رسمیت شناختن حکومت طالبان از سوی کشور های جهان تا هنوز روشن نیست زیرا ساختار حکومت این گروه هنوز مشخص نیست و خواسته های جامعه جهانی و خواست مردم افغانستان تا کنون از سوی این گروه پذیرفته نشده، بنابراین تا زمانی که این گروه به خواسته های مردم و جامعه جهانی تن ندهند موضوع به رسمیت شناخته شدن جهانی طالبان بعید به نظر می‌رسد.

امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجۀ حکومت طالبان ضمن ابراز خوشبینی از نشست اسلو گفته است: "چنین نشست ها بر وضعیت افغانستان تاثیرگذار خواهد بود. این یک سفر بسیار خوب بود. چنین سفرها ما را با جهان نزدیک می‌کند. ما می‌خواهیم که افغانستان مرکز بحران نباشد، بلکه مرکز اتصال، اقتصاد و ارتباطات باشد."

در بیانیه جمع بندی که وزارت خارجه ناروی پس از پایان این نشست‌ها منتشر کرده است، آمده که "مذاکرات در اسلو در پاسخ به درخواست تعدادی از نهادهای افغان و با مشورت متحدان غربی صورت گرفت."

آنیکن هویتفلد، وزیر خارجه ناروی گفته است که "می‌دانیم که طالبان فعالانه از منافع خود دفاع خواهند کرد و به دنبال مشروعیت هستند. یکی از دلایلی که من به عنوان وزیر امور خارجه با آنها ملاقات نکردم همین است."

وزیر امور خارجه ناروی در پایان گفتگوهای سه روزه طالبان با نمایندگان آمریکا و اروپا در اسلو گفت تسهیل گفتگوهایی از این دست "به هیچ وجه" به معنای مشروعیت بخشیدن به حاکمان فعلی در افغانستان نیست و نشان‍‌دهنده "هیچ تغییری" در سیاست نروژ نیست.

او گفت: ما خواسته‌های روشنی را در رابطه با حقوق اقلیت‌ها و زنان مطرح کرده‌ایم و اکنون باید منتظر ماند و دید که آیا طالبان به گفته‌های خود عمل می‌کنند یا خیر. یکی از اصول کلیدی پشتوانه تلاش‌های صلح و آشتی ناروی، تمایل به گفتگو با همه طرف‌ها است.

گفتنی است تا هنوزهیچ کشور حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است، حتا پاکستان، امارات متحدۀ عرب و عربستان سعودی، تنها سه کشوری که رژیم قبلی طالبان – بین سال‌های 1996 تا 2001 را به رسمیت شناخته بودند. تشکیل حکومت همه شمول، تامین حقوق بشر به شمول حقوق زنان و اقلیت‌ها از شرایط اساسی جامعۀ جهانی برای تعامل با طالبان می‌باشد.