علت علمی وقوع "زلزله مرگبار" اخیر در افغانستان

زمین‌لرزه بزرگ افغانستان را در روز چهارشنبه گذشته "22 جون" لرزاند و باعث کشته شدن صدها تن شد، اما علت وقوع این زلزله چه بوده است؟

به گزارش اسپوتنیک، به گفته مقامات رسمی، زلزله 6.5 ریشتری روز چهارشنبه در شرق افغانستان دستکم 1500 کشته و بیش از 2000 زخمی بر جای گذاشته است. این زمین‌لرزه در نزدیکی شهرخوست، نزدیک به مرز کشور و پاکستان و در فاصله حدود 160 کیلومتری جنوب کابل، پایتخت افغانستان، رخ داد.

وقوع زمین‌لرزه‌ در ولایت های کوهستانی خوست اتفاق غیر معمولی نیست. طبق گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده آمریکا، در طول پنج سال گذشته نزدیک به 50 زمین‌لرزه در این منطقه ثبت شده است.

علت وقوع زمین‌لرزه چه بود؟

افغانستان کشوری زلزله خیز است زیرا این کشور در منطقه کوهستانی هندوکش، بخشی از کمربند آلپاید واقع شده است. این منطقه دومین ناحیه فعال از نظر لرزه‌ای در جهان پس از حلقه آتش اقیانوس آرام است.

کمربند آلپاید حدود 15 هزار کیلومتر از قسمت جنوبی اوراسیا تا هیمالیا و اقیانوس اطلس امتداد می‌یابد و علاوه بر رشته‌ کوه هندوکش، تعدادی رشته کوه دیگر مانند آلپ، کوه‌های اطلس و کوه‌های قفقاز را شامل می‌شود.

علاوه بر این، پوسته زمین به ویژه در افغانستان جنب‌ و جوش بیشتری دارد زیرا این منطقه جایی است که صفحات تکتونیکی عربستان، هند و اوراسیا به هم می‌رسند. پوسته زمین متشکل از 15 صفحه تکتونیکی است که هنگامی که حاشیه‌های آن‌ها در امتداد یکدیگر حرکت می‌کند، زلزله ایجاد می‌شود. مرز بین صفحات هند و اوراسیا در نزدیکی مرز افغانستان با پاکستان قرار دارد.

زمین لرزه هفته گذشته زمانی شکل گرفت که صفحه تکتونیکی هند به شدت با صفحه اوراسیا برخورد کرد. چنین برخوردهایی باعث لرزش و حرکت زمین به سمت بالا می‌شود وعلاوه بر وقوع زلزله کوه‌هایی مانند هیمالیا یا رشته کوه‌های هندوکش و پامیر را در شمال شرق افغانستان ایجاد می‌کند.

رویدادهای لرزه‌ای با این ماهیت می‌توانند باعث ایجاد ویرانی‌های عظیم در مکان‌هایی مانند افغانستان شوند، جایی که زیرساخت‌ها ضعیف است و مردم در روستاهای کوهستانی دور افتاده زندگی می‌کنند که دسترسی امدادگران به آن‌ها دشوار است.

یک زلزله 6.4 ریشتری نیز غرب پاکستان را در همین منطقه در اکتبر سال 2008 لرزاند و 166 کشته برجای گذاشت.