تاثیر "کشت فراسرزمینی" در توسعه تجارت بین ایران و افغانستان چیست؟

اسماعیل باقری می گوید: در رابطه با "کشت فراسرزمینی"، بیشتر از این که این موضوع مرتبط با زمین، آب و نیروی کار باشد، بستگی به توافق ایران و مقامات دولت جدید افغانستان و اجرایی شدن توافقات گذشته دارد.

به گزارش اسپوتنیک، بعد از روی کار آمدن طالبان در اگست سال گذشته میزان صادرات افغانستان افزایش یافته است و مقامات طالبان در تلاش هستند تا با کشور های همسایه وارد تعاملات تجاری شوند که یکی از آنها میتواند کشت فراسرزمینی باشد.

کشت فراسرزمینی چیست؟ کشت فراسرزمینی به معنای کاشت انواع محصول در سایر کشورها و واردات آن به ایران است. این نوع کشت، موضوعی است که طی چند سال اخیر در کشور ایران مطرح شده و اکنون اهمیت آن با توجه به وقوع خشکسالی در بسیاری از استان‌ها، محدودیت شدید منابع آبی و تأثیر آن بر وضعیت معیشتی مردم بیش از هر زمانی نمایان است.

کشور افغانستان به دلیل واقع شدن در میان سه منطقه جنوب آسیا، غرب آسیا و آسیای مرکزی، از موقعیت ژئوپلتیکی مهمی برخوردار است. جمعیت نزدیک به ۴۰ میلیونی افغانستان، نزدیکی جغرافیایی این کشور به آسیای مرکزی و چین، اشتراکات فرهنگی، دینی، زبانی و تمدنی، علاقمندی مردم افغانستان به مصرف کالاهای ایرانی، حضور نزدیک به ۵ تا ۶ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران، در کنار مورد تحریم قرار گرفتن ایران توسط آمریکا و اروپا موجب شده تا بازار افغانستان جذابیت‌ ویژه‌ای برای ایران داشته باشد.

در وضعیت جدید که طالبان قدرت در کابل را به دست گرفته است، به دلایل متعدد زمینه توسعه تبادلات اقتصادی فراهم است؛ به ویژه که افغانستان در یک وضعیت تحریم قرار گرفته و مقامات طالبان برای عبور از شرایط بد اقتصادی نیازمند رفع برخی مشکلات اقتصادی و نیازمندی‌های خود از طریق همسایگان هستند زیرا اقتصاد افغانستان، در وضعیت فعلی ضعیف و شکننده است و تولید ناخالص داخلی این کشور در زمان حضور نیروهای خارجی (در سال ۱۳۹۹) حدود ۱۹.۸ میلیارد دلار گزارش شده، در حالی که تجارت خارجی آن به کمتر از ۱۰ میلیارد دلار می‌رسید.

در خصوص کشت فراسرزمینی، در حاشیه و کنار رودها و مناطق شمالی افغانستان مانند استان قندوز، مزارشریف، بلخ، سمنگان و همچنین برخی از مناطق جنوبی، امکان کشت فراسرزمینی وجود دارد. در دو طرف رودهای بزرگی مانند ارغنداب، هریرود و رود کوکچه در شمال و سایر رودها این امکان وجود دارد، اما مهمترین موضوع در این میان، بحث عدم دسترسی ها است. در واقع، نبود جاده های مناسب موجب شده تا کشت فراسرزمینی با مشکلات عدیده ای از چند سال گذشته روبرو باشد. بر همین اساس، در مناطق مرزی و هم مرز با سه استان جمهوری اسلامی ایران مانند خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان یعنی سه استان هرات، فراه و نیمروز به علت کمبود آب، امکان کشت زعفران و برخی از گیاهان دارویی وجود دارد .

بنابراین، با توجه به جمعیت فراوان و نیروی انسانی ارزان و کشاورز، امکان کشت این اقلام وجود دارد، منتها باید رایزنی هایی با مقامات فعلی افغانستان صورت گیرد زیرا یک سری توافقاتی میان ایران و افغانستان در قالب سند همکاری های جامع در دولت اشرف غنی طی سه تا چهار سال گذشته انجام شده بود.

به هر حال، در رابطه با این کشت فراسرزمینی، بیشتر از این که این موضوع مرتبط با زمین، آب و نیروی کار باشد، بستگی به توافق ایران و مقامات جدید افغانستان و اجرایی شدن توافقات گذشته دارد. بر همین اساس، اگر این اقدام صورت گیرد، نقش مهمی در توسعه روابط اقتصادی دوجانبه به ویژه توازن تجاری میان ایران و افغانستان، تهاتر کالا و افزایش صادرات برای دو طرف خواهد داشت.