براساس معلومات جمع‌آوری شده توسط اسپوتنیک در افغانستان، تعداد مریضان سرطانی سالانه رو به افزایش بوده که اکثر این مریضان را خانم‌ها تشکیل می‌دهند، نتایج تحقیقی که صورت گرفت در کابل و دیگر ولایت‌ها چون ننگرهار، هلمند، کندهار، هرات، بلخ، فاریاب، کندز، بغلان، خوست، بیشترین مریضان سرطانی را در افغانستان به ثبت رسیده اند. مریضانی که در شفاخانه سرطانی کابل به ثبت رسیده اند از ماه حمل سال جاری تا کنون آزمایش نتیجه ۱۰ هزار مریض ابتلا به سرطان را مثبت نشان داده و اکثر این مریضان یا تحت تداوی قرار دارند و یا هم فوت کردند.
اما در ولایت‌های ننگرهار، کندهار، خوست و هلمند با وجود اینکه بیشترین مریضان سرطانی را داشته اند اما کمترین مراجعین را در شفاخانه‌های داخل کشور داشته است، زیرا اکثر مریضان که مبتلا به مرض سرطان می‌باشند از اینکه در همسایگی کشور پاکستان قرار دارند به شکل قانونی و یا غیر قانونی برای معالجه به کشور پاکستان برده می‌شوند.
داکتران در افغانستان دلیل افزایش مرض سرطان را استفاده از مواد خوراکی غیر استندرد و معیاری می‌دانند که به شکل غیر قانونی و بدون کنترول وزارت صحت عامه در بازارهای این کشور به فروش می‌رسد، اما دلایل دیگری که همیشه هم حکومت و هم مراکز درمانی از آن چشم پوشی کرده و نمی‌خواهند به شکل آزاد از آن نام ببرند استفاده از سلاح های شیمیایی و باروت نیز گفته شده است، همچنان استفاده از وسایل ایکس یا اشعه مضره یا شعاع‌های مختلف چون آنتن‌های موبایل در نزدیکی‌های محل زیست افراد نیز از دلایل این بیماری گفته شده است.
داکتر روح الله رییس شفاخانه ولایتی کاپیسا در مورد امراض سرطانی می‌گوید:
«ابتدا برای شما باید گفت که ما وسایل تشخیص امراض سرطانی را در شفاخانه ما در ولایت کاپیسا نداریم اما مریضانی که نزد ما مراجعه می‌کنند و ما بالای آن مشکوک می‌شویم آنها را برای تشخیص به کابل می‌فرستیم و یا خودشان به کابل مراجعه می‌کنند بعد برای ما می‌فرستند، و ما در ولایت کاپیسا مریضان سرطانی زیادی داریم. امسال ۱۴ واقعه را در شفاخانه خود ثبت کردیم که این رقم نسبت به سال گذشته دو برابر بوده است. شماری از مریضان دیگر که به شعبه عاجل مراجعه کرده اند از تمامی بخش‌های ولسوالی‌های ولایت کاپیسا بوده و نزد ما بستر نمی‌شوند دوباره به کابل فرستاده می‌شوند. برخی از این مریضان بنابر نزدیکی راه از شفاخانه ولسوالی بگرام ولایت پروان نیز به کاپیسا مراجعه می‌کنند".
این مسوول شفاخانه در ولایت کاپیسا همچنان می‌گوید که مریضان سرطانی نسبت به سال‌های گذشته بسیار زیاد است و به دو دلیل افزایش واقعات مریضی سرطان و خدمات خوب در شفاخانهٔ کاپیسا، به این‌جا مراجعه می‌کنند.
رییس شفاخانه کاپیسا در مورد دلایل افزایش بیماران می‌گوید:
«سبب و دلیل مرض سرطان هرچند تا هنوز شناخته نشده است، اما تاثیرات محیطی بالای این مرض بسیار زیاد است. مثلاً در طول سالیان جنگی که در افغانستان بوده و به انواع و اشکال مختلف سلاح‌ها استفاده شده و دود و باروتی که استعمال گردیده است، غذاهای غیر استندرد از کشور های همسایه وارد می‌گردد، روغن‌های غیر استندرد و معیاری استفاده می‌گردد، دواهای غیر معیاری بدون اینکه کنترول شود که آیا قابل استعمال است و یا با استندرد بین‌المللی برابر است یا خیر، از همه بیشتر دود باروت است که سرطان ساز است و در مجموع این مرض آفت‌های زیادی دارد».
در ولایت پروان که پایگاه نظامی بگرام در آن موقعیت دارد، در دو سال گذشته مریضان سرطانی به مراتب بیشتر نسبت به سالیان قبل به شفاخانه ولایتی پروان مراجعه نموده اند. در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۶ واقعات با نتیجهٔ مثبت سرطان در این شفاخانه ۶۹ تن هست که شامل واقعات داخله مردانه و زنانه، جراحی، ولادی و نسایی و اطفال بوده اند و این تعداد به مراتب بیشتر از سالیان گذشته بوده است. تعداد زیاد دیگری از مریضان در این ولایت بدون مراجعه به شفاخانه ولایت پروان یا به کابل و یا به خارج از افغانستان جهت تداوی می‌روند.
در همین حال مسوولان در شفاخانه ولایتی هلمند که یکی از بزرگترین مراکز نظامی امریکایی‌ها در آنجا می‌باشد، نیز از افزایش موارد سرطانی در این ولایت خبر می‌دهند اما ارقام دقیق این مریضان را نزدشان ثبت ندارند، زیرا به گفته این مسوولان اکثر مریضانی که تکالیف جدی دارند یا به کابل می‌روند و یا هم به کویته پاکستان.
بخاطر معلومات بیشتر مریضان سرطانی و علت‌های آن با مسوولان در وزارت صحت عامه نیز تماس حاصل شد.
داکتر میهن عبدالله، مسوول پروگرام ملی کنترول سرطان در وزارت صحت عامه می‌گوید که جمع‌آوری ارقام مرض سرطانی نه تنها یک مشکل بسیار بزرگ در افغانستان بلکه در تمام دنیا است، چنان‌که در ۵ کشور عقب‌مانده تنها یک کشور این ارقام دقیق را دارد و کشور ما هم استثنا از افزایش این مرض کشنده نیست.
به همین منظور سازمان صحی جهان تخمین دارد و روی تخمین ارقام را ارایه می‌کند. او می‌گوید: «ارقامی را که ما در اختیار داریم ارقام تخمینی مریضان سرطانی است و از سال ۲۰۱۲ می‌باشد که در آن سال نزدیک به ۲۰ هزار تن از شهروندان افغانستان به مرض سرطان مبتلا شده‌اند و بیشتر از ۱۵ هزار تن از آنها در نتیجه این مرض جان‌های خود را از دست داده اند. بنابر یک تحقیق سازمان صحی جهان تا سال ۲۰۳۰ در تمامی کشورهای جهان، مریضان مبتلا به سرطان افزایش پیدا می‌کند و ۷۰ درصد از این مریضان را کشورهای عقب‌مانده می‌داشته باشند که افغانستان نیز شامل همین کشورهای عقب مانده است».
آقای عبدالله در مورد عوامل افزایش ابتلا به این بیماری در افغانستان می‌گوید:
«عوامل مهمی استند که کشورهای پیشرفته این مرض را کنترول کرده اند اما متاسفانه ما نتوانستیم که آن را کنترول کنیم. مثل آلوده بودن آب، آلودگی خاک و غذا. بعضی از این مشکلات به سطح حکومت و پالیسی‌های حکومتی نیاز به راه حل دارد و بعضی از این عوامل نیز باید توسط خود فرد کنترول شود. مثلاً از ۲۳ الی ۵۰ درصد از سرطان ها قابل جلوگیری است و هرگاه شخص بخواهد می‌تواند از مبتلا شدن به این مرض جلوگیری کند».
به گفتهٔ داکتر میهن عبدالله، نخوردن غذاهای صحی، نوشیدن تنباکو و یا سگرت، افزایش وزن و در مرحله چهارم نداشتن فعالیت‌های فزیکی یا ورزش است که این چهار روش می‌تواند باعث به وجود آمدن مرض سرطان در وجود شخص گردد.
این مسوول وزارت صحت عامه گفت:
«اما یک عامل مهم دیگر این است که در ولایت‌هایی که جنگ‌ها بیشتر اند (سلاح‌های مختلف استفاده شده اند) واقعات سرطانی بسیار بیشتر بوده، نه تنها این بلکه تولدهای سؤ شکل هم بسیار بوده است و ما نمی‌توانیم از این موضوع چشم پوشی کنیم و کنترول آن تنها وظیفه وزارت صحت عامه نیست».
افزایش واقعات سرطانی در کشور به دلیل استفاده از سلاح‌های سنگین و استفاده از مواد شیمیایی در ولایات جنگی و ولایات پروان و هلمند که پایگاه‌های امریکایی‌ها در آنها مستقر اند، سبب نگرانی روز افزون کارشناسان و شهروندان کشور است.
