گفتگوی ویژه با کرزی: کسی از تروریزم به حیث ابزار و وسیله استفاده نکند + ویدیو

حامد کرزی رییس جمهور پیشین افغانستان در حاشیۀ هشتمین کنفرانس بین‌المللی امنیت در مسکو، در یک مصاحبۀ ویژه به سوالات خبرنگار اسپوتنیک پاسخ گفت.

اسپوتنیک: تروریزم پدیده جهانی شده است و ما شاهد حملات و عملیات تروریستی در همه جای دنیا هستیم، آخرین نمونه این حملات تروریستی همان حمله تروریستی در سریلانکا بود که داعش مسوولیت آنرا بر عهده گرفت. به نظر شما سازنده‌ترین طرز مبارزه با این پدیده در سطح بین‌المللی چیست؟

کرزی: از دید من، بهترین طرز مبارزه با تروریزم با توجه به تجربه‌یی که ما از کشور خود داریم، این است که کشورهای بزرگ باهم همکار شوند و خصوصاً در این همکاری کشور امریکا و بعضی متحدین غربی و شرقی‌اش در حوزه آسیا و جنوب آسیا همکاری صادقانه کنند. راست باشند در مبارزه شان علیه تروریزم، همکاری صادقانه امریکا و متحدین اش و همکاری کشورهای بزرگ باهم یکجا، تروریزم را از بین می‌برند. تروریزم یک وسیله است، کسی استعمالش می‌کند، دست‌هایی که از تروریزم به عنوان وسیله استفاده می‌کنند، باید قطع شوند یا چاره دیگری شود تا آنها دست بردارند و این بدون همکاری بزرگ و صادقانه نمی‌شود.

اسپوتنیک: منظور شما از همکاری صادقانه چیست و منظور تان کی‌ها استند؟

کرزی: یعنی کسی از تروریزم به حیث ابزار و وسیله استفاده نکند. ما در افغانستان شاهد این هستیم که افراطیت نتیجه به حیث ابزار استفاده کردن از افراطیت بود.

 از افراطیت و تروریزم به حیث یک وسیله در افغانستان استفاده شد. اول در زمان جهاد ما علیه شوروی سابق، امریکا و متحدینش مستقیماً به تربیت افراطیت اقدام کردند و از آن استفاده کردند علیه شوروی سابق که نتیجه اش را مردم افغانستان دیدند و بعد از آن هم پاکستان از آن استفاده کرد یعنی هدف ما اینجا این نیست که انگشت‌نمایی کنیم و کسی را متهم کنیم، ما می‌خواهیم که به حیث یک حقیقت این را وانمود کنیم که تا زمانی که آنهایی که از افراطیت به حیث ابزار استفاده می‌کنند، از این ابزار دست بر ندارند، این وسیله گم نمی‌شود و به همرای این امیدواری بزرگ ما اینست که حالا که تروریزم وسیله خطر به تمام جهان شده است و تمام دنیا و مردمش را به خطر مواجه کرده است، امیدواریم که امریکا و متحدینش و کشورهای بزرگ دیگر جهان مثل روسیه، چین و هند همکار شوند و مانع تروریزم شوند، در آنصورت می‌شود (ممکن است تروریزم از بین برود).

اسپوتنیک: دیدار بین‌الافغانی قطر لغو شد. به نظر شما، این چه تاثیری بر روند صلح و گفتگوهای بین‌الافغانی خواهد داشت؟ چه گام‌هایی باید اتخاذ شوند تا نشست بعدی گفتگوی بین‌الافغانی برگزار شود؟

کرزی: چرا نشست مسکو بسیار به خوبی و به آسانی برگزار شد؟ چرا نشست دوحه نشد؟ سوال بسیار مهم است نزد من. نشست مسکو در ظرف ۱۵ روز برگزار شد و مردم افغانستان، بزرگان افغانستان از گوشه و کنار کشور آمدند و اشتراک بسیار خوبی کردند و طالبان هم آمدند و یک مذاکره بین‌الافغانی نهایت موفق برگزار شد. در حقیقت صحنه را در افغانستان تغییر داد، امیدواری مردم افغانستان را زیاد کرد. در حالیکه به دوحه از دو ماه پیشتر وقت داشتیم، چرا نشد؟ نزد ما مردم افغانستان این سوال است. چیزیکه آرزوی مردم افغانستان بود و همه به آن کوشش می‌کردند، نشد. هر دلیلی که بوده، خدا کند که موقتی بوده باشد و اشتباه بوده باشد و برطرف شود، و نشست دوحه به زودترین فرصت دایر شود، آرزوی ما اینست.

اسپوتنیک: چه گام‌هایی باید اتخاذ شود، شاید کسی از کشورهای ذیعلاقه باید به این پروسه صلح کمک بکنند، شاید لازم باشد تا در جای دیگری برگزار شود، شاید هم در مسکو؟

کرزی: کشورهای ذیعلاقه باید که کوشش جدی و صادقانه خود را بکنند که مذاکرات بین‌الافغانی به پیش برود، هیچ راهی برای پیشرفت جز مذاکرات بین‌الافغانی نیست. در افغانستان امنیت و صلح و برگرداندن کشور ما به آرامش بدون همکاری کشورهای بزرگ جهان و بدون مذاکرات بین‌الافغانی ممکن نیست، هردو باید باهم یکجا شوند. از یک جانب مذاکرات بین‌الافغانی، از جانب دیگر مذاکرات کشورهای بزرگ جهان و تفاهم شان و توافق شان درمورد افغانستان، و خصوصاً به همسایه‌های بزرگ ما مثل ایران و پاکستان. یکماه پیش در واشنگتن مجلس بین نماینده‌های خاص امریکا، روسیه، چین و جامعۀ اروپا شد. امروز قرار است در مسکو همین نشست بین نماینده‌های خاص روسیه، امریکا و چین برگزار شود. امیدواریم که این دامنه گسترش پیدا کند و کشورهای بزرگ که در همسایگی ما هستند و با ما روابط بسیار نزدیک، عمیق، وسیع و گسترده دارند مثل پاکستان و ایران نیز با این پروسه یکجا شوند و به این مذاکرات و روند کوشش برای صلح افغانستان یکجا شده انشاالله که نتیجه می‌دهد.

اسپوتنیک: قرار است به زودی لویه جرگه مشورتی در کابل برگزار شود. بعضی از چهره‌های سیاسی افغانستان، عبدالله عبدالله، محمد حنیف اتمر و غیره اعلام کرده اند که در این لویه جرگه شرکت نخواهند کرد. طالبان هم این جرگه را نادیده می‌گیرند. به نظر شما در این صورت آیا برگزاری چنین جرگه مشورتی کدام مفهومی دارد؟

کرزی: من از آن شهروندهای افغانستان هستم که لویه جرگه را یکی از اساسات و نهادهای بسیار مهم و ملی کشور ما می‌دانم و در تمام دوران حکومتم در قضایای مهم ملی لویه جرگه مردم افغانستان دعوت شده و با آنها مشورت صورت گرفته است. دو سال پیش همچنین به حکومت فعلی افغانستان به محترم داکتر صاحب اشرف غنی رئيس جمهور کشور پیشنهاد لویه جرگه نمودم و برای شان نوشتم که اوضاع افغانستان دارد به طرف وخامت و بحران می‌رود. بهتر است تا برای جلوگیری از بحران بیشتر و برای آرام ساختن اوضاع یک لویه جرگه بزرگ مردم افغانستان خواسته شود و مردم افغانستان باهم نشسته و مشورت و مصلحت کنیم و بسنجیم که چرا کشور ما دارد به طرف بحران می‌رود. اما متاسفانه آن کار نشد. حالا حکومت ما لویه جرگه خواسته است، و لویه جرگه باید از نماینده‌های مردم افغانستان ساخته شده باشد، نماینده‌های مردم افغانستان جمع می‌شوند. اگر هدف لویه جرگه صلح و آرامش در کشور ما باشد، ما به تمام معنی تایید می‌کنیم، ولی اگر لویه جرگه و نام لویه جرگه برای اهداف دیگر غیر از صلح استفاده شود، ما آنرا بر جرگه و نهادهای ملی مردم افغانستان ظلم می‌دانیم. نباید از نام لویه جرگه و نباید از یک نهاد ملی ما به این ترتیب استفاده شود. به هر صورت، من امشب به کابل برمی‌گردم و در آنجا پس فردا با بزرگان مشورت نموده، تصمیم می‌گیریم که آیا این جرگه به خیر است یا نیست. خدا کند که به خیر باشد و به منظور صلح باشد، اگر به منظور صلح و امنیت و برادری و اتحاد و اتفاق در افغانستان باشد، حتمن اشتراک می‌کنیم. اگرچه علایم امروز و فعلاً اینست که نیست، همکار مهم حکومت ما، داکتر صاحب عبدالله عبدالله، رئیس صاحب اجراییه جرگه را رد کرده است و بزرگان دیگر سیاسی مملکت نیز رد کرده اند، در حالی که جرگه باید در فضای اتحاد و اتفاق باشد نه در عدم تصمیم متحد و متفق.

اسپوتنیک: به نظر شما این جرگه چه پیامدهایی بر روی روند صلح افغانستان در پی خواهد داشت؟

کرزی: بهتر این می‌بود که این جرگه زمانی دایر می‌شد که امریکایی‌ها اعلام کوشش صلح خود را کرده بودند. آن شش ماه پیش بود، اگر آنوقت دایر می‌شد و بر کوشش‌های امریکا تبصره می‌شد و خواسته‌های مردم افغانستان در آن مطرح می‌شد و از طریق فیصله جرگه مردم افغانستان ما دخیل این مذاکرات با امریکا و جهان و مذاکرات بین‌الافغانی می‌شدیم، بسیار بهتر بود. حالا این جرگه در وسط راه است، به همین دلیل بعضی‌ها شک دارند، خودم شک دارم که جرگه‌یی که در وسط راه فرا خوانده شده آیا باعث بهبود پروسه صلح می‌شود و یا باعث تاخیر پروسه صلح می‌شود. بهتر این بود که این جرگه معطل شود برای بعد از مذاکرات بین‌الافغانی دوحه، پس از آنکه در دوحه مذاکرات بین‌الافغانی صورت بگیرد و دامنه مذاکرات وسیع‌تر شد و نتایج این مذاکرات گرفته شد، سپس جرگه مردم افغانستان خواسته شود و نتایج پیش‌روی شان گذاشته شود تا آنها تصمیم بگیرند. حالا خطر این وجود دارد که خدا ناخواسته باعث مانع پیشرفت مذاکرات نشود و موانع ایجاد کند. باز هم دیده شود که چه است، یعنی در اصل با جرگه کاملاً موافقیم ولی با اینکه چطور دایر شده و آجندای آن چه است و آیا به موقع است یا خیر، صحبت داریم.

اسپوتنیک: کشورهای زیادی به افغانستان کمک مالی می‌کنند، به نظر شما چه کاری باید کرد که از سرمایه گذاری خارجی درست استفاده شود، شاید لازم باشد تا ارگان‌هایی ایجاد شوند، برای نظارت بر توزیع پول و سرمایه‌گذاری خارجی، شاید نیاز باشد تا ارگان‌های موجود تکمیل شوند و این ارگان‌ها باید کاملاً افغانی باشند، یا کاملاً خارجی و یا هم مشترک؟

کرزی: ارگان‌هایی که درمورد مصرف پول فیصله می‌کنند و اقدام می‌کنند و تصمیم‌گیر می‌باشند، باید کاملاً در داخل کشور ما و افغانی باشند، پولی که به افغانستان می‌‌آید از هر کس که می‌آید باید از طریق پلانگذاری دولت افغانستان و نظارت مردم افغانستان و دولت افغانستان مصرف شود و تطبیق شود. البته کشورهای کمک‌دهنده حق اینرا دارند تا معلومات کافی درمورد چگونگی مصرف پول شان داشته باشند، به تمام معنی و یک میکانیزمی است که باید ایجاد شود. این زمانی به میان آمده می‌تواند که افغانستان صاحب صلح باشد و صاحب امنیت باشد و نظام مسلط بر سراسر کشور باشد و حسابدهی باشد و جواب‌دهی درست ممکن باشد، فعلاً ممکن نیست. باید میکانیزم ایجاد شود، میکانیزم‌ها ایجاد شده اند، در ظرف هجده سال گذشته میکانیزم‌های زیادی ایجاد شده اند، بعضی از آنها موفق بودند و بعضی نبودند، البته آن کشورهایی که برای ما کمک می‌کنند باید کمک شان صادقانه باشد و پولی را که به افغانستان می‌فرستند، به افغانستان برسد، نه اینکه به نام افغانستان اعلام شود و از سر راه دوباره به جاهای دیگری برگردانده شود.

اسپوتنیک: افغانستان منابع طبیعی غنی دارد، به نظر شما افغانستان چه پروژه‌هایی را برای همکاری‌های درازمدت با کشورهای خارجی می‌تواند پیشنهاد بکند؟  چه کارهایی باید کرد که منابع طبیعی افغانستان سرقت نشوند؟

کرزی: مدیریت سالم، برنامه ریزی درست و قرارداد و همکاری با شرکت‌های خارجی صاحب کفایت و مدیریت درست و صادق، تمام این مسایل برمی‌گردند به اوضاع خود کشور، اگر کشور ما آرام باشد و صاحب صلح باشد و حکومت مسلط باشد بر سراسر کشور و ارگان‌های دولت بتوانند که تفتیش و بررسی کنند و پلان‌ها را تطبیق کنند و استخراج معادن به طور درست و توسط دولت شود و یا هم از راه دولت قراردادهایی سپرده شوند به شرکت‌های خصوصی، در آنصورت افغانستان از آن منفعت می‌برد، ولی در شرایط جنگ برای افغانستان ممکن نیست که از منابع طبیعی خود استفاده درست بکند.