تاجکستان برای افغانستان پلان صلح پیشنهاد میکند

کارشناسان تاجکستان برنامه خود برای ثبات اوضاع در کشورها همجوار افغانستان پیشنهاد نموده اند. اساس آن را – صلح تحت سرپرستی سازمان ملل متحد و تضمینات یک سلسله دول عمده تشکیل میدهد.

علیم فصح الدینوف خبرنگار اختصاصی ما در دوشنبی راجع به نظرات تحلیگران تاجک گزارش تهیه نموده که توجه شما را به آن جلب میداریم.
مفکوره پلان صلح برای افغانستان در کنفرانس بین المللی در دوشنبه اعلان گردید. در این گردهمایی شرق شناسان مشهور تاجکستان، روسیه و افغانستان شرکت ورزیده بودند. تحلیگران فورمول های راه اندازی پروسه صلح برای افغانستان بررسی کردند. طوریکه الهام نظرییف کارشناس مرکز لیف گومیلیوف مسکو به خبرگزاری ما معلومات داد، هر مودل که برای افغانستان پیشنهاد گردد، آن را میتوان فقط در چارچوب سازمان ملل متحد پیش برد. اما، طوریکه این کارشناس عقیده دارد، با تاسف، تا به حال سازمان ملل متحد در نقش ناظر غیرفعال قرار دارد.
نظرییف گفت:« UNAMA — نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان به غیر از گزارش های خود راجع به تعداد کشته شدگان ملکی و کدام اعلامیه ها، با تاسف، هیچ کار دیگر پیش نمی برد. اگر این سازمان نمی داند که چه کار کند، باید به آن نقل داد که این سازمان میتواند مسوولیت پیشبرد پروسه صلح در افغانستان را بردوش گیرد».
الهام نظرییف کارشناس دوشنبی میگوید، مودل صلح افغانستان ساده بوده میتواند — باید منافع گروه های جنگی قومی — سیاسی باهم مطابقت نمایند. و چون همه آنها با بازیگران خارجی وابسته اند، پس باید کشورهای خارجی ذینفع هم در باره افغانستان به توافق برسند. در سال های 1990 فقط چنین فورمول امکان متوقف ساختن جنگ داخلی در تاجکستان برا فراهم ساخت. تجربه تاجکستان کاملاً میتواند در کشور همجوار مورد استفاده قرار گیرد. و در عین حال — فقط این مهم است، تا گروپ دول تضمین کننده ثبات بوجود آیند.
الهام نظرییف اظهار داشت:«ایالات متحده امریکا، روسیه و چین میتوانند به دول تضمین کننده مبدل گردند و جناح های درگیر در منازعه را جهت اجرای تعهدات شان مجبور سازند. برای آن، تا بر صلح دست یافت، باید از فشار نیز کار گرفت — اگر این به بازیگران داخلی مربوط میگردد، پس باید بر بازیگران داخلی پروسه افغانی و اگر به بازیگران خارجی مربوط میشود، پس باید بر آنها فشار آورده شود».
در دوشنبی صحبت راجع به صلح در افغانستان تصادفی نمی باشد. تاجکستان از منازعه دوامدار مسلحانه در کشور همجوار بسیار خسته شده است. جنگ به کشورهای بعد شوروی امکان توسعه پروژه های شان به سمت جنوب آسیا — اعمار راه ها و توسعه تجارت — نمی دهد.
الهام نظرییف در ادامه گفت:«نسبت اوضاع در افغانستان امکان عظیم انکشاف اقتصادی را از دست میدهیم. این جنگ به کشورهای همجوار زیان بسیار زیاد به بار می آورد. ما میخواهیم به آسیای جنوب — شرقی، به ایران راه یابیم و برای این کار ما به افغانستان نیاز داریم. اما ببینید، طی 17 سال جامعه جهانی حتی یک پروژه واقعی هم به افغانستان پیشنهاد نکرده است. افغانستان حالا در وضع قرار دارد که آن را باید نجات داد».
در عین حال ایتلاف بین المللی برخورد خود را نسبت به افغانستان تغییر نمی دهد. در تابستان سال روان کشورهای ناتو نیت دارند یکبار دیگر قطعات شان را، تقریباً تا ده هزار نفر، افزایش دهند. خود افغانان از این کار خوش نیستند. ذکی داروبی مدیر مسوول نشریه «اطلاعات روز» افغانستان به خبرگزاری «سپوتنیک» چنین معلومات داد:«تجربه سال های اخیر را به خاطر می آوریم، وقتیکه در افغانستان بیش از 100 هزار سرباز خارجی وجود داشتند. آنها به متوقف ساختن جنگ قادر نشدند. اگر نیروهای امنیتی و مردم افغانستان نتوانند از دولت خود دفاع کنند و تروریستان را شکست دهند، گمان نمی رود که ده هزار سرباز خارجی امنیت را صد در صد تامین کنند و دشمنان حکومت را نابود سازند».
به گفته شرق شناس الهام نظرییف، حالا اوضاع در افغانستان طبق سناریوی سوریه انکشاف میکند. تنها در یک ولایت کوچک تخار افغانستان که با تاجکستان همسرحد است، در حدود 100 گروپ مسلح وجود دارند.
نظرییف افزود:«طبق معلومات تنها در ولایت تخار 94 گروپ مسلح موجود اند. آنها تابع هیچ کس نمی باشند. عین وضع در ولایت قندوز و بصورت کل در سراسر افغانستان، وجود دارد. این گروپ های کوچک اند و در آنها 30 تا 40 نفر شامل می باشند. چنین بی نظمی در افغانستان در سال روان روبه افزایش می باشد. ایتلاف بین المللی به ما در باره هیچ چیز اطلاع نمی دهد. آنها میگویند که اوضاع بد و بدتر خواهد شد. ولی ما کشورهای همجوار افغانستان چنین وضع را بیش از این تحمل کرده نمی توانیم».
در حال حاضر برای حل معضله افغانستان چند گروپ بین المللی تماس تشکیل شده اند. هرکدام آنها مودل خود صلح را پیشنهاد میکند. کارشناسان در تاجکستان معتقدند که فعال شدن سازمان ملل متحد میتوانست همه جوانب ذیعلاقه را باهم در یک پلتفورم متحد سازد. ولی فعلاً بی ثباتی در افغانستان برای کشورهای همسایه مشکلات ایجاد میکند. در هفته گذشته نیروهای سرحدی تاجکستان از دو تلاش قاچاقچیان مسلح مواد مخدر جهت نفوذ به تاجکستان جلوگیری بعمل آوردند. نیروهای سرحدی تاجکستان در جریان برخورد مسلحانه مهمانان ناخوانده را از بین بردند. در محل محاربه سلاح، مهمات و مواد مخدر بدست آمده اند.