راه حل سیاسی، پس از یک جنگ فیصله کن برضد تروریسم و طالبان می تواند یکی از گزینه ها باشد

ممکن روسیه و کشور های منطقه از درک خطر روز افزون تروریسم در خاک افغانستان زیر کنترل طالبان، دست به ابتکار برگزاری نشستی بزنند و احساس مسئولیت کنند، اما واقعیت مسئله این است که افغانستان با بودن گروه طالبان به هر شکلی یا حکومت مشارکتی و یا موجودیت خود گروه طالبان در قدرت به شکل کنونی، نمی تواند به ثبات برسد.

به گزارش اسپوتنیک، ضمیر کابلوف نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان اعلام کرد، که ممکن است تا پایان ماه جنوری نشستی با اشتراک کشورهای روسیه، چین، ایران و پاکستان برگزار شود.

کابلوف خاطرنشان کرد، که تاریخ و جای مشخص برگزاری آن پسانتر اعلام خواهد شد. با این حال، او گفت، "امید وجود دارد" که این رویداد پیش از پایان ماه جنوری برگزار شود. وی همچنین خاطرنشان کرد، که وضعیت مبادله راکت پراکنی میان ایران و پاکستان تاثیری بر آمادگی برای این دیدار نخواهد داشت. نماينده ويژه رئيس جمهور فدراسيون روسيه خاطرنشان كرد، كه دستور اين نشست "همکنشی/تعامل با مقام های كنونی افغانستان/ گروه طالبان به نفع ساخت يك دولت فراگير، مبارزه با تروريسم و جرايم مواد مخدر" خواهد بود.

کارشناسان مسایل سیاسی، اجتماعی و ژئوپولتیک درباره ای برگزاری این نشست دیدگاه های گوناگونی در این باره دارند.

همکنشی با گروه طالبان و امید به تشکیل یک دولت فراگیر یک خیال خام و یک محاسبه اشتباه است

عبدالناصر نورزاد- پژوهشگر امنیت و ژئوپولتیک و استاد پیشین دانشگاه کابل درباره ای این نشست چنین گفت:

"اساسا اگر دولت روسیه که آقای کابلوف از آن در این نشست نمایند گی می کند و ابتکار آن را به دست دارد، به این امید باشد که با گروه طالبان تعامل کرده و با این کار می توانند موفق به تشکیل یک دولت فراگیر شوند، با تروریسم و مواد مخدر، مبارزه کنند، یک خیال خام و یک محاسبه اشتباه است. چون ماهیتا گروه طالبان یک گروه تروریستی است و از بیش از بیست گروه تروریستی خارجی و مخل امنیت در منطقه، میزبانی می کند، در قاچاق مواد مخدر به طور سیستماتیک نقش دارد و هیچگاه تن به تشکیل یک دولتی نمی دهد که در آن شریک قدرت با سایر گروه ها باشد. چنین انتظاری از گروه طالبان، تنها تلف کردن وقت است. زیرا ماهیت تروریستی گروه طالبان، از هیچ کس پنهان نیست".

گروه طالبان از سوی قدرت های فرامنطقه ای برای آشفته ساختن کشورهای منطقه به قدرت رسید و نخستین نشانه های افزایش یورش های تروریستی در ایران و پاکستان است

او در ادامه افزود:

"این گروه برای بی ثباتی منطقه و ترویج تروریسم، جدایی طلبی و تندرویی، روی صحنه آورده شده تا تمام منطقه را دچار یک بحران عمیق امنیتی وسیاسی سازد. اولین نشانه ها و پیامد های به قدرت رسیدن طالبان پس از دوسال اوج بی سابقه حملات تروریستی و فعال گروه های تروریست در ایران و پاکستان است. گروه های تروریستی از کشور های آسیای مرکزی، در انتظار فرصت هستند تا اولین ضربات را به امنیت آسیای مرکزی وارد کنند. در ضمن، حجم بی سابقه مدارس دینی که در آن تنها تندرویی، خشونت و بمب گذاری، آموزش داده می شود، نشان می دهد که اولین اقدام این گروه ها، با چالش روبرو ساختن امنیت در منطقه و مناطق پیرامونی است و درضمن، تمام این افراد با ایده های تروریستی و جهاد فرا افغانستانی، آموزش می بینند و برای عملیاتی شدن طرح های تروریستی، آماده می شوند. افزون بر این، طالبان با مواد مخدر و مافیای قاچاق آن، پیوند نا گسستنی دارند. این گروه از درک کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر، سالانه میلیون ها دالر به دست می آورند و آن را صرف مصارف رژیم شان و مدارسی تندرویی ای تحت کنترول شان در خاک افغانستان می کنند که برای امنیت منطقه، خطرناک است و به عنوان یک چالش جدی امنیتی و بی ثباتی، محسوب خواهد شد".

او در ادامه از کشورهای منطقه خواست تا به جای گروه طالبان بیشتر با مردم افغانستان همکنشی داشته باشند:

"طالبان ابزار کشور های فرا منطقه است که به اساس یک محاسبه دقیق، برای فاز بعدی رقابت میان فرا منطقه برضد منطقه و امنیت آن، به قدرت رسیده اند. دارای تجهیزات سنگین نظامی بجا مانده از دولت قبلی اند که ساخت امریکا میباشند و ماهانه ده ها میلیون دالر جهت تداوم و بقای شان از جانب فرا منطقه پرداخت می شود. به این اساس انتظار زیاد و جای خوشبینی برای چنین نشست ها وجود ندارد. شاید روسیه و کشور های منطقه از درک خطر روز افزون تروریسم در خاک افغانستان تحت کنترول طالبان، دست به چنین ابتکاری زده باشد و احساس مسئولیت کنند، اما واقعیت مسئله این است که افغانستان با بودن طالبان به هر شکلی یا حکومت مشارکتی و یا موجودیت خود طالبان در قدرت به شکل فعلی، نمی تواند به ثبات برسد. بنا منطقه باید با راهکار های قاطع و سازنده تر در صدد کمک به مردم افغانستان باشد تا از شر تروریسم نهادینه شده در افغانستان نجات یابند و همانند سایر کشور های منطقه، در صلح و صفا زیست کنند. نکته مهم این است که ماهیتا بحران افغانستان، راه حل نظامی دارد نه سیاسی. چون طالبان به زور و خشونت قدرت را کسب کرده اند، بنا حاضر به مفاهمه و گفتگو برای حل معضله افغانستان نیستند و این موضوع متاسفانه در محاسبات کشور های منطقه و همسایه، مورد اغماض قرار می گیرد. راه حل سیاسی، بعداز یک جنگ فیصله کن برضد تروریسم چند ملیتی و خود طالبان، می تواند یکی از گزینه ها باشد".

ادامه بحران در افغانستان و سعی در بهره برداری ویژه همسایگان از آن بسود خود، افزون بر متضرر شدن مردم افغانستان، قطعا به زیان همسایگان هم خواهد بود

عبدالشکور اخلاقی فعال فرهنگی و سیاسی دیدگاهش را درباره برگزاری این نشست چنین شرح داد:

"تردیدی نیست که اعضای چهار جانبه این نشست در منطقه و خصوصا در ارتباط با وضعیت امنیتی و سیاسی افغانستان اثر گذار هستند. اما درباره ای چنین نشست هایی از جمله در ارتباط با این نشست نکات زیر قابل یادآوری میباشد:

* استقرار صلح، ثبات و امنیت و توسعه هر کشوری، افزون بر فاکت های داخلی، به همسویی و همکاری منطقه ای و همسایگان نیز ارتباط وثیق دارد. در قضیه افغانستان نیز، باید کشورهای منطقه و همسایگان تلاش و همکاری صادقانه و جدی برای استقرار صلح واقعی و امنیت و توسعه داشته باشند.

*ادامه بحران در افغانستان و سعی در بهره برداری ویژه همسایگان از آن بسود خود، علاوه بر متضرر شدن مردم افغانستان، قطعا به زیان همسایگان هم خواهد بود. چنانچه هم اکنون واقعیت آن را در ایران و پاکستان می بینیم.

*بحث تعامل با طالبان شاید از جهت منافع کشورهای ذی نفع، برایشان قابل توجیه باشد، اما از منظر سیاست مبارزه با تروریسم، مهار بحران، استقرار صلح و تعهد حقوق بشری و حقوق بین المللی نه تنها توجیه پذیر نیست، بلکه ناقض همه موارد فوق می باشد. خطرناکتر از همه این که به تروریستان و گروه های تروریستی افراطی فرصت و جرأت می دهد. چنانچه هم اکنون طالبان با استفاده از این فرصت، دربرابر تمام خواست های مردم و جهان ایستاده و بی پروا است؛ از طرفی به اعضای خود روحیه می دهد.

*در هرنشستی باید سعی گردد عناصر ذی دخل و طرف قضایا نیز حضور داشته باشد تا گفتگو ها و سیاست گزاری ها مبتنی بر واقعیت باشد و قابل تطبیق باشد. بنابراین در این نشست باید نمایندگانی از مخالفان طالبان یعنی مردم حضور می داشتند و بر طالبان نیز فشار آورده می شد که تن به گفت و گو بدهند.

*با همه این مسایل انتظار می رود که در این نشست گفت وگو ها و تصمیم ها بر منافع مشترک شرکت کنندگان و مردم افغانستان عملی گردد و فقط منافع یک جانبه اشتراک کنندگان ملحوظ نگردد. در غیرآن چیزی جز تداوم بحران و تقویت تروریسم بدست نخواهد آمد".

اگر گروه طالبان بخواهد از تاثیرات ایالات متحده امریکا بر خود بکاهد و عامل غرب در منطقه نباشد چاره ی ندارد با همسایگان خود همکنشی بیشتری داشته باشد

حمید تبرزن کارشناس سیاسی و اجتماعی درباره ای نتایج برگزاری این نشست و همکنشی با گروه طالبان چنین دیدگاهش را بیان کرد:

"دلایل نشان می دهد روند گفت و گو با گروه طالبان روندی ، پابرجا و سودمند است.

یکم : گروه طالبان از تجربه نخست حکومت داری خود نیک آموخت بدون همکنشی با همسایگان خود به ویژه ایران، پاکستان؛ روسیه و چین امکان حکومت بر افغانستان را ندارد .

دوم: افغانستان کشوری محصور در خشکی است و چهار کشور ایران، روسیه، چین و پاکستان کشورهای برای گسترش تجارت تنها راه اتصال افغانستان به آبهای آزاد و مراکز بازرگانی می باشد .

سوم : جمعیت عمده ای از مردم افغانستان در ایران و پاکستان مهاجر هستند و چین و روسیه در توسعه زیر ساخت افغانستان تجربه بالای دارند که در امر انکشاف و توسعه، می توانند کمک حال طالبان باشند . از سوی دیگر اگر طالبان بخواهد از تاثیرات ایالات متحده امریکا بر خود بکاهد و عامل غرب در منطقه نباشد چاره ی ندارد با همسایگان خود تعامل بیشتری داشته باشد و همسایگان افغانستان نیز نیک می دانند که اگربه سوی برقراری حکومت فراگیر ، طالبان را سوق ندهند، طالبان برای بقای خود چاره ی ندارد با عوامل غربی از جمله گروه های تبلیغی و افراطی اسلامگرا با حمایت مالی شیخ نشینان حاشیه خلیج فارس ، عوامل تروریستی و شبکه حقانی پاکستان همکاری نماید که رابطه تنها به برقراری سلطه طالب بر افغانستان کمک حال است و در توسعه و انکشاف جامعه افغانستان تاثیری ندارد .

چهارم : گروه طالبان برای برقراری روابط تجاری نیاز به تعریف سامانه گمرکی، بانکی و مالیاتی و بیمه ی دارد .

این سامانه ها در فقه اسلامی تعریفی ندارد و درباره حکم معاملات و عقود بانکی، قراردادهای گمرکی که باعث اخذ مالیات و عوارض گمرکی از اشخاص می شود ، فقهای اسلامی سکوت کرده اند !

چرا که معیار اخذ مالیات و عوارض گمرکی بستگی به قرار دادهای متقابل گمرکی و پذیرفتن قواعد تجارت بین المللی دارد که به معنی هماهنگی با اصول و قواعد امور بین الملل می باشد.

که هسته های خود سر طالبان و ملایان صاحب فتوا در این امور سکوت می کنند.و سکوت ملایان صاحب فتوا،در موقعیت انفعال،طالبان را قرار داده است.

در چنین موقعیتی باید با نزدیک شدن به طالبان و برگزاری نشستها و رایزنی های سیاسی ، اقتصادی ، تجاری ، گمرکی ، بانکی به طالبان کمک کرد تا همکاری با همسایگان را گسترش دهد و بسوی برقراری حکومتی با مشارکت اشخاص موثر در امر حکمرانی دلالت داده شود" .

او در ادامه پیامدهای تحریم گروه طالبان را بر شمرد و چنین افزود:

"حال فرض کنیم طالب همچنان تحریم باشد و برای تغییرات در رویه حکمرانی طالبان کاری انجام نگردد ، چه خواهد شد؟

اول: طالب برای تامین هزینه های خود به سوی تجارت پرسود مواد مخدر به ویژه تریاک کشیده می شود.

دوم : حکومت مرکزی طالبان به دلیل ضعف مالی بر هسته های طالب کنترل و اداره ی نخواهد داشت و راه برای ورود گروه های افراطی مذهبی ، هموار خواهد شد .

سوم : فساد و‌ فقر جامعه افغانستان ، موج مهاجرت را تشدید خواهد ساخت .

چهارم: صرف نظر از هزینه های گزاف و سنگین برقراری امنیت از طریق ابزارهای سخت افزاری مانند کنترل مرزها و مبارزه مسلحانه با تروریسم، توسعه اقتصادی و بهداشتی و صحت عامه را سد خواهد شد .

پس عقل سلیم حکم می نماید با برقراری ارتباطات تعریف شده با هدف سوق دادن طالبان برای فراهم ساختن سامانه ی گمرکی - بانکی به تدریج قواعد و عرف حکمرانی فراگیر را بپذیرد .

و کشورهای همسایه بدون دخالت در امور داخلی افغانستان، زمینه ی بازگشت امنیت و رفاه به افغانستان را فراهم‌ نمایند.

دیپلماتان روس با شناخت این روند به شدت تلاش دارند از طریق ابزار های نرم و دیپلماسی و همکاری با شریک ها و همکاران منطقه ای به ویژه چین و ایران، طالبان راغب سازند که بازرگانی بین الملل با همسایگان خود را گسترش دهد .

تلاش های کابلوف برای تماس و ارتباط با طالبان در این راستا قابل فهم و شناخت است".

یادآوری می کنیم، که گروه طالبان پس از یک معامله پیچیده و پنهان با امریکا در دوحه پایتخت قطر، در پانزدهم ماه اگوست سال ۲۰۲۱ کنترل افغانستان را به دست گرفت و از آن زمان تاکنون با رفتار تندروانه شهروندان افغانستان به ویژه بانوان را به تنگنا قرار داده است. با چیرگی گروه طالبان بر افغانستان گروه های دیگر تروریستی هم در افغانستان فعال شده و افغانستان به کشور صدور تروریسم در منطقه تبدیل شده است و هم اکنون بیش از بیست میلیون نفر با گرسنگی در این کشور دست و پنجه نرم می کنند و روزانه صدها نفر از بیکاری این کشور را ترک می کنند.

در همین حال کارشناسان می گویند، که گروه طالبان پیوند تنگاتنگ با القاعده دارد و به این گروه در دوره نخست و اکنون در افغانستان پناه داده است.

اکنون اگرچه در افغانستان همه ظواهر اسلامی برقرار و محفوظ است و نمازهای جماعت و نماز جمعه از دیگر زمان ها بیشتر برقرار است و صدای اذان بلند و حتی گسترده تر از دوره های پیشین است، منتها ترس ووحشت حاکم بر جامعه استوار، فقر در حال گسترش، درونمایه اسلام یعنی عدالت و رعایت حقوق مردم و آنچه اسلام برای آنها ظهور کرد، وجود ندارد.

در ماه های پسین یورش های جبهه های مخالف گروه طالبان بر جنگجویان این گروه افزایش پیدا کرده و تاکنون صدها تن از جنگجویان این گروه در یورش های جبهه های مخالف این گروه کشته و زخمی شده اند.